N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva Shaxsiy KoMPyuter va ofis qUrilmaLarIGa texnik xizmat ko‘rSatish

Raqamli monitorlar
. Eng oddiy monoxromli monitor faqat 
oq-qora tasvirni aks etish imkonini beradi. Raqamli RGB-
monitorlar (Red-Green-Blue) ham monoxromli, ham rangli (16 
xil rang turi bilan) ish tartibini qo‘llaydi.
Analogli monitorlar.
Signallarni analogli uzatish kuchlanish-
ning turli darajasi ko‘rinishida amalga oshiriladi. Bu chuqurlik 
dara jasi turli xil bo‘lgan ranglar jilosini shakllantirish imkonini 
beradi.
Multichastotali monitorlar.
Videokarta qatorning gorizon-
tal chastotasiga va kadrlar takrorlanishining vertikal chasto-
tasiga tegishli bo‘lgan sinxronlantirish signalini shakllantiradi. 
Monitor bu qiymatlarni tanishi va unga muvofiq ish tartibiga 
o‘tishi kerak.
Suyuq kristalli displeylar (lCD).
Ularning yaratilishi 
kompyuterlarning og‘irligini va o‘lchamini kamaytirish uchun 
olib borilgan ishlar bilan bog‘liq. Suyuq kristalli displeylarning 
asosiy kamchiligi tasvirlarni yoki sichqoncha ko‘rsatkichining 
harakatini tez o‘zgartirish imkonining yo‘qligidadir. Bunday 
ekranlar qo‘shimcha yorug‘lik tizimiga yoki tashqi yorug‘likka 
muhtojdirlar. Bu ekranning afzalliklari organizm uchun zararli 
bo‘lgan spektrlarning sezilarli darajada kamayganligidir.
Gazoplazmali monitorlar.
Gazoplazmali monitorlarda LCD-
ekranlarda bo‘lgan kamchiliklar mavjud emas, ammo elektr ener-
giyani ko‘p iste’mol qiladi.
Sensorli ekranlar guruhini alohida ajratib ko‘rsatish kerak, 
chunki ular nafaqat ma’lumotlarni ekranga chiqarish, balki ularni 
kiritish imkonini beradi, ya’ni ular kiritish/chiqarish qurilmalari

---

118
a
) 
b
) 
d
)
7.1-rasm. 
zamonaviy monitorlarning turlari.
sinfiga mansubdir. Bu yangi texnologiya uncha keng tarqal-
magan. Bunday ekranlar kompyuter bilan muloqatning eng od-
diy va qisqa yo‘lini ta’minlaydi, chunki sizni qiziqtirgan narsani 
ko‘rsatishingiz yetarli bo‘ladi. Kiritish qurilmasi monitorning 
o‘ziga joylashtirilgan bo‘lib, ko‘pincha axborot-qidiruv tizim-
larida qo‘llaniladi. Monitorlarning asosiy variantlari 7.1-rasmda: 
a
) elektron nurli nay (ENN); 
b
) suyuqkristalli, 
d
) gazoplazmali 
ko‘rinishda tasvirlangan.
Ofisda monitorning texnika xavfsizligini ish joyini ratsional 
tashkil qilish bilan ta’minlash mumkin.
Displeylarda nurlanish monitorning yon va orqa tomonida 
kuchli bo‘ladi. Shuning uchun ko‘rsatma bo‘yicha foydalanuv-
chining joyi boshqa foydalanuvchi monitorining orqa tarafida 
bo‘lishi tavsiya etilmaydi. Videomonitorlar orasidagi tavsiya 
etilayotgan masofa: orqa tomoniga 2 metrdan va yon tomoniga 
1,2 metrdan kam bo‘lmasligi kerak. Shaxsiy kompyuterlar 
joylashgan xona yetarli darajada keng bo‘lishi va havosi har 
doim yangilanib turilishi lozim. Bitta displey uchun joylashish 
maydonining minimal sanitar me’yori 6 m
2
ni tashkil qiladi.