N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva Shaxsiy KoMPyuter va ofis qUrilmaLarIGa texnik xizmat ko‘rSatish

2.5. Tashqi portlar
Tashqi qurilmalarni ulash uchun kiritish/chiqarish kontroller-
larining ketma-ket va parallel portlari ishlatiladi, odatda, ularning 
razyomlari kompyuterning orqa panelida joylashtirilgan. Portlar 
ma’lumotlarni bir yo‘nalishda uzatishni (simpleks ish tartibi), 
yo‘nalishlarni qayta ulashni (yarim dupleks ish tartibi) va har 

---

43
ikkala yo‘nalishlarda (dupleks ish tartibi) ma’lumotlarni uzatish ish 
tartiblarida ishlashi mumkin. Abonentlarning ulanish topologiyasi 
ikki nuqtali (RS-232S interfeys uchun) yoki tarmoqlangan (VSB 
yoki Fire Wire) bo‘lishi mumkin.
Portlar parallel va ketma-ket turlarga bo‘linadi. Parallel port 
printer, skaner yoki tashqi jamlagichni ulash uchun ishlatiladi. 
Tashqi qurilmani parallel portga ulash maxsus kabel orqali amalga 
oshiriladi, u bir necha bitlarni bir vaqtda uzatilishini ta’minlaydi, 
binobarin, har bir bitni uzatish o‘zining liniyasi bo‘yicha amalga 
oshiriladi. ShKning parallel port orqali axborot almashinuvi ish 
tartibi IEEE 1284 standarti orqali amalga oshiriladi.
LPT-port (Line Prin Ter) standart parallel port hisoblanadi. 
Odatda, port bilan ulanish Centronics standartidagi 25 chiqishli 
razyom orqali amalga oshiriladi, razyom kontaktlarining taqsim-
lanishi, signallarning vazifalari, interfeysni boshqarishning 
dasturiy vositalari har xil turdagi printerlarni, skanerlarni, 
diskyurituvchilarni ulashga mo‘ljallanadi.
Standart bo‘yicha ulanish kabelining maksimal uzunligi 1,8 me-
tr ni, maksimal almashuv tezligi 100 Kbayt/s ni tashkil qiladi.
RS-232C ketma-ket port (Communication port) sichqoncha, 
tashqi modem, printer kabi qurilmalarni kompyuterga ulash, 
shuningdek, kompyuterlar orasida bog‘lanish uchun ishlatiladi. 
RS-232C turdagi ketma-ket portning ishlatilishining Centronics 
portiga nisbatan asosiy afzalliklari shaxsiy kompyuterdan tashqi 
qurilmaga axborotlarni 15 metr masofagacha uzatish imkoniyati 
hisoblanadi. Ma’lumotlar ketma-ketlikdagi baytli paketlar tarzida 
bit ketidan bit bilan uzatiladi. Har bir bayt boshlang‘ich va 
to‘xtash bitlari bilan uzatiladi, ma’lumotlar dupleks ish tartibida 
uzatiladi, uzatish tezligi 115 Kbit/s ni tashkil etadi.