N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva periferIya va ofis qUrilmaLarini ta’MIrLaSh va ishLatish

IEEE 1394 
(
Institute of Electrical and Electronic Engineers 
1394
– elektrotexnika va elektronika bo‘yicha injenerlar instituti 

---

41
standarti 1394) – bu kompyuterning ichki komponentlarini va tashqi 
qurilmalarni ulash uchun mo‘ljallangan yangi va istiqbolli interfeysdir.
IEEE 1394 
Fire Wire
, ya’ni «olovli sim» nomi bilan ham mash-
hur. Fire-Wire raqamli ketma-ket interfeys yuqori ishonchlilik va 
ma’lumotlarni uzatish sifati bilan xarakterlanadi, uning protokoli 
vaqtning real masshtablarida sezilarli buzilishlarsiz video- va 
audiosignallarni o‘tishini ta’minlash bilan axborotlarni vaqt bo‘yi-
cha kafolatlangan uzatilishini quvvatlaydi. Fire-Wire shina yorda-
mida Plug and Play texnologiyasi bo‘yicha va deyarli istalgan 
konfiguratsiyalardagi ko‘p sonli turli qurilmalarni bir-birlariga ulash 
mumkin, bu bilan u avval aytilgan qiyin konfiguratsiyalanadigan 
turdagi shinalardan foydali farqlanadi. Bitta kontrollerga yaxlit oltita 
simli kabel yordamida bitta portga 63 tagacha qurilmalar ulanishi 
mumkin. Interfeysning o‘tkazish xususiyati 100–400 Mbit/s ni tashkil 
yetadi, kelajakda hatto 1600 Mbit/s ga yetishi kutilmoqda. Bu interfeys 
qattiq disklarni, CD-ROM va DVD-ROM diskyurituvchilarni, 
shuningdek, raqamli videokomeralar, videomagnitafonlar kabi yuqori 
tezlikli tashqi qurilmalarni ulash uchun ishlatiladi.
Nazorat savollari
1. Tizimli plataning funksional vazifasi va asosiy elementlari.
2. Tizimli plataning ishlash tamoyili qanday?
3. ATX, micro-ATX va flex-ATX tizimli platalar standarti haqida aytib bering.
4. Mini-ITX tizimli plata haqida aytib bering.
5. VLB shinasining asosiy kamchiligini tushuntiring.
6. NLX tizimli platasi haqida aytib bering.
7. Arbitraj tizimining vazifasi nimadan iborat?
8. Tizimli platani o‘rnatish qanday bajariladi?
9. Qanday shinalar ichki shinalarga tegishli? Ularni sanab o‘ting.
10. Qanday shinalar tashqi shinalarga tegishli? Ularni sanab o‘ting.
11. Tashqi portlar, ularning vazifalari va ko‘rinishlari.

---

42