N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva periferIya va ofis qUrilmaLarini ta’MIrLaSh va ishLatish

Off-line
arxitekturasiga asoslangan UPS varianti
(Back-UPS) 11.6-rasmda 
keltirilgan. Bu holatda UPS tarmoq filtri (F), zaryad hosil qilish qurilmasi, eng sodda 
sxemalarda bajarilgan invertor va kommutator kabi bog‘lamalardan tashkil topgan. 
Kompyuter o‘zgaruvchan tok tarmog‘idan tarmoq filtri orqali ta’minlanadi. UPS 
ichida joylashgan akkumulator doimiy ravishda zaryad berish qurilmasidan 
zaryadlanadi. Akkumulatordan foydalanilganda kuchlanishni o‘zgartirgich ishga 
tushadi. Bir ish tartibidan ikkinchisiga o‘tish vaqti taxminan 4–5 ms. Bunday 
qurilmalarning eng katta kamchiligi generatsiyalash ish tartibiga soxta o‘tishidir. Bu 
vaziyatning yuzaga kelishiga sabab kompyuterning bevosita o‘zgaruvchan tok 
tarmog‘idan ozuqalanishi va kuchlanishning keskin o‘zgarishiga moyilligidir. 
UPSning bu turiga ARS firmasining Back UPS modeli, Invensys firmasining 
Powerware 3110 modeli (quvvati 600 V/A, batareyaning hajmi 9 amper-soat, 
maksimal yuklamaning quvvatlash vaqti 4,2 min) kiradi. 
11.6-rasm. Off-Line tipidagi UPS sxemasi. 
Zaryad berish 
qurilmasi 
Akkumulator 
Invertor 
F
Chiqish 
Kiris
11.6-rasm. 
Off-Line tipidagi UPS sxemasi.

---

185
o‘chirib-yoqish shaxobchali transformator yoki avtotransformatordan 
(A/T) foydalaniladi (11.7-rasm). Kirish tarmoq kuchlanishi bosqich
-
ma-bosqich muntazamlashtiriladi, bir bosqichdan ikkinchi bosqichga 
o‘tish vaqti 4–5 ms dan oshmaydi. Bu sinfga ARS firmasining UPS 
Smart va Matrix modeli hamda Invensys firmasining Back-UPS va 
Powerware 5119 manbayilari (quvvati 100 V/A, quvvatlash vaqti 100 
foiz, yuklamasi 5,5 min) kiradi.
Murakkab UPS lar gohida 
On-Line
atamasi bilan nomlanuvchi, 
kuch lanishni ikki barobar o‘zgartirish sxemasi bo‘yicha bajariladi 
(11.8-rasm)
.
Bunday sxemotexnikada kompyuter har doim kuch-
lanishning ikkilamchi o‘zgartirgichidan oziqlanadi. Ikkilamchi 
o‘zgartirgichlar elektr energiyani tarmoqdan oziqlanuvchi yoki 
akkumulatordan yoki birlamchi o‘zgartirgichdan oladi. Bunday UPS 
lar kompyuterga nisbatan barqaror kuchlanish ta’minotini ta’minlaydi. 
Shuningdek, ularda bevosita kompyuterdan oziqlanishga o‘tish va 
akkumulator «issiq» almashtirish imkoni ko‘zda tutilgan. UPSning 
11.8-rasm.