N. Hakimov, E. Abdullayev, F. Halimov, A. Xamidova umurtqasizlar zoologiyasidan amaliy mashg’ulotlar

Aktiniya polipi. Aktiniya yakka holda yashovchi polipdir. U asosan shimoliy va janubiy dengiz va okeanlarda unchalik chuqur bo’lmagan (30 metrgacha) joylarda yashaydi. Uning silindrsimon tanasining tepa qismida juda ko’p paypaslagichlar, ularning o’rtasidagi bo’rtmada og’iz joylashgan. Tananing pastki uchi tovon deyilib, u bilan suv tubidagi substratga yopishgan holda yashaydi. Aktiniya ta’sirlanganda ektoderma va endodermadagi muskul tolalarining qisqarishi tufayli paypaslagichlarini yig’ishtirib, yumaloq shaklga kiradi. Aktiniyaning tana devori ancha yo’g’on bo’ladi, chunki ikkala qavat orasidagi mezogleya qalin massadan iborat. Ektodermada bo’ylama va halqasimon muskul tolalari shakllangan. Shu tufayli aktiniya tanasi biroz cho’zilishi yoki qisqarishi mumkin.

Rasm 39. Oltinurli korall polipning tuzilish sxemasi.

1 – paypaslagich, 2 – og’iz teshigi, 3 – halqum, 4 – septalar, 5 – tovon plastinkasi, 6 – tovon, 7-8 – skleroseptalar

Aktiniyaning og’zi tirqishsimon, u tomoqqa davom yetadi. Tomoq gastral bo’shliqqa osilib turadi. Marjon poliplarning, jumladan aktiniyaning ichki tuzilishidagi xarakterli belgi shundan iboratki, tana ichidagi to’siqlar (septalar) takroriy bo’ladi, shunga ko’ra marjon poliplar olti nurli va sakkiz nurlilarga bo’linadi. Aktiniya olti nurlilar guruhining vakilidir.

Aktiniyalarning qattiq skeleti bo’lmaydi. Yirtqichlik bilan oziqlanadi.