N. F. Zamyatkin

To‘g‘ri 
talaffuzga so‘zlarni baland ovozda va aniq 
aytishni takror-takror o‘rganish bilan erishasiz.
Ijobiy natijaga erishish uchun bitta dialog yoki 
matnni necha marta tinglash va takrorlash kerak? 
Dastlabki bosqichda bitta dialogni «hazm 
qilish» uchun haftalar sarf bo‘ladi. 
Unutmang - 
haftalar!
Bu bosqichda shoshmashosharlik faqat 
mag‘lubiyat keltiradi. 
Bir dialogni eshitayotganimda takror tinglash 
uchun magnitofondan dialogning bosh qismini 

---

87
qidirish meni juda charchatadi, vaqtimni oladi. 
Bunday holda nima qilishim kerak? 
Bu sof texnik muammo hisoblanadi. Bitta diskka 
bir dialogni takror-takror yozdirib olsangiz 
muammo hal bo‘ladi. Faqat dialog orasidagi pauza 
ikki soniyadan ortib ketmasligi kerak. Dialog ichida 
esa umuman pauza bo‘lmagani ma’qul. 
Dialoglarni matnga ko‘z yugurtirgan holda 
tinglash shartmi? 
Dastlabki kunlarda bunday qilmaganingiz 
yaxshi. Eshitish a’zolaringiz yot ohanglarga 
ko‘nikib olgach, albatta shu usulni qo‘llash lozim. 
Mashg’ulot mobaynida uyqu bosishi 
dangasalikdan darak emasmi? 
Yo‘q. O’tgan saboqlarda sharhlaganimizday, bu 
tabiiy holat. Uyquchanlikni bartaraf qilish uchun 
qonda adrenalin miqdorini ko‘paytirish kerak. 
Matnlarni biror-bir harakat bilan mashg‘ul holda 
tinglang. 
Matnlardagi jumla va iboralarni, gaplarni ayni 
holicha so‘zlashuv tilida qo‘llab bo‘ladimi? 
Bunday o‘ylamaslik kerak. To‘g‘ri, ularni 
so‘zlashuv tilida qo‘llaysiz, ammo aynan 
suxandonlar qo‘llagan uslubda emas. Siz 
magnitofon ham, to‘tiqush ham emassiz. Bir 
jumlani ona tilingizga o‘girib, suxandon talaffuz 

---

88
qilganday aytib ko‘ring-a, farqni darrov anglaysiz. 
Nutq - bu san’at. So‘zlashayotganda albatta 
nimalarnidir yaratasiz. 
Matritsani qancha vaqtda to‘liq yakunlash 
mumkin deb o‘ylaysiz? 
Olti-sakkiz oylarda. Ammo aniq muddatni 
aytish qiyin. Hammasi faqat o‘zingizga bog‘liq. 
Buning uchun bir yil yoki undan ortiqroq vaqt sarf 
etishingiz ham mumkin. Muhimi hech narsani 
e’tibordan qochirmasangiz bo‘lgani. 
Bir yoki bir nechta tilni o‘rganish kishidan o‘ta 
zehnli va aqlli bo‘lshni talab etadimi? 
Aslo unday emas. Miyamni shunday xayollar 
chulg‘ay boshlasa, men o‘z qobiliyatlarim va 
mehnatsevarligim borasidagi yoqimli fikrlar bilan 
o‘zimga kuch bag‘ishlayman. Istalgan muvaf-
faqiyat uchun o‘zingizni taqdirlashdan charcha-
mang. Bu muvaffaqiyatlar o‘zgalar nazarida 
arzimasday tuyulishi ham mumkin. Ammo siz o‘z-
o‘zingizga juda ham aqlli ekaningizni uqtirishdan 
tortinmang (atrofdagilarga buni ma’lum qilish 
sirayam shart emas!). 
Matritsadan butunlay voz kechgan holda, 
boshqa yo‘llar bilan (tinimsiz mehnat hisobiga 
bo‘lsa ham) tilni mukammal o‘rganish mumkinmi? 
Yo‘q. 

---

89
- Lekin harqalay boshka to‘gri yo‘l ham 
bo‘lishi kerak-ku... 
-Yo‘q! 
Ammo men kitob do‘konida chet tilini chamasi 
ikki oylarda tezkor usullar bilan o‘rgatishga 
asoslangan qimmatbaho qo‘llanmani ko‘rdim. 
Shunday usullar bor ekan, yillab mashaqqat 
chekishga na hojat? 
Siz mustaqil odamsiz va hech narsaga majbur 
emassiz. Mustaqil qaror qabul qila oladigan 
yoshdasiz. Albatta, sizni hech qayoqqa olib 
bormaydigan yo‘llardan yurishga ham to‘la 
haqqingiz bor.