N. B. Dilmurodov

Tovon usti suyaklari 
A-old, B-orqa tomondan ko‘rinishi, C-cho‘chqaniki, a-katta boldir suyagi, b-kichik 
boldir suyagi, e-to‘piq suyagi, s-tovon suyagi, d-oshiq suyagi, q-oshiq suyagining 
pastki do‘ngi, e-markaziy suyak, g-ikkinchi tovon suyagi, f-birichi tovon suyagi, h-
III- tovon suyagi, l-l-IV-V-tovon suyaklari, k-II-kaft suyagi, m-III-kaft suyagi,
n-IV- kaft suyagi, 1-2-oshiq suyagining bosh va pastki blogi, 3-o‘rta suyak, 4-kaft 
suyagi dongligi.
Tovon (oyoq-kaft) suyaklari – ossa metatarsi 
oldingi oyoqning kaft 
suyaklariga o‘xshash; III va IV tovon suyaklari – 
ossa metatarsi tertium et 
quartum
bitta naysimon suyakka aylangan (mt + IV). 
Proksimal qismida tovon usti suyaklari joylashishi uchun yupqa bo‘g‘im 
yuzasi bo‘ladi. Oldingi yuzasida muskul birlashishi uchun g‘adir-budir joy – 
tuberossitas metatarsi
bor. Tanasi yumaloq, pastki uchida g‘altaksimon do‘mboq 
bo‘lib u barmoqni birinchi suyagi bilan bo‘g‘im hosil qiladi.
Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatlari. 
Otda – III tovon suyagi kuchli 
taraqqiy etgan, II – IV nchilari esa rudimentlashgan (grifelsimon suyaklar); 

---

proksimal uchida tovon usti suyaklari uchun bo‘g‘im yuzasi maydonchasi bo‘ladi; 
III tovon suyagining tanasi yumaloq, uzun bo‘ladi; Cho‘chqada – II, III, IV va V 
tovon suyaklari rivojlangan bo‘lib, ulardan eng kuchli taraqqiy etgani III va IV 
laridir; II va V nchilari kam rivojlangan; yuqorigi uchidan orqaga tomon kuchli 
rivojlangan o‘simtalar chiqadi. Itda – II, III, IV va V nchilari taraqqiylashgan; III 
va IV tovon suyaklari birmuncha uzunroq, distal uchidagi g‘altakda tarog‘i faqat 
orqa yuzasida bo‘ladi.
Barmoq suyaklari – ossa digitorium 
– orqa oyoqda ham xuddi oldingi 
oyoqdagidek tuzilishga ega, lekin orqa oyoqning I falangi uzunroq; II va III 
falanglar ham uzun va yon tomonlardan qisilgan. 
 
NAZORAT UCHUN TOPSHIRIQ VA SAVOLLAR 
- keyingi oyoqdagi har bir suyakning anatomik qismlarini topib, turli xil 
hayvonlarga xos tafovutlarni aniqlang. Har bir suyakning tasvirini chizing.
 
- tos suyagi qaysi suyaklarning o‘zaro birikishidan hosil bo‘lgan? 
- son suyagi qaysi suyaklar oralig‘ida joylashgan va qanday anatomik 
tuzilishga ega? 
- katta boldir suyagi qanday anatomik qismlardan iborat? 
- tovon suyaklari necha qator bo‘lib joylashadi va ularni nomlang.