N. B. Dilmurodov

Halqumning bo‘ylama kesimi 
I-it II-cho‘chqa III-sigir IV –otlar xalqumi 1-og‘iz bo‘shlig‘i 2-yumshoq 
tanglay 3-burun to‘sig‘i 4-halqum 5-eshitish yo‘li teshigi 6-bodomcha bezi 7- 
kalla suyagining asosi 8-havo xaltachasi 9-qizil o‘ng‘ach 10- hiqildoq 11- 
hiqildoq usti tog‘ayi 12-til osti suyagi tanasi 13-til ildizi 14-halqum orqa xaltasi
V-A –havoning burun bo‘shlig‘idan hiqildoqqa o‘tish yo‘li V-B-oziq og‘iz 
bo‘shlig‘idan qizilo‘gachga o‘tadigan yo‘l.
NAZORAT UCHUN TOPSHIRIQ VA SAVOLLAR 
- tishning anatomik tuzilishi. 
- tishning moddalari va tish xillari. 
- tish formulasi va hayvonlardagi soni. 
- milkning tuzilishi. 
- so‘lak bezlarining tuzilishi va topografiyasi. 
- halqumning tuzilishi va funksiyasi. 

---

 
Oldingi bo‘lim ichaklarini tuzilishi 
Darsning maqsadi:
qishloq xo‘jalik hayvonlarida qizilo‘ngach, bir va ko‘p 
kamerali oshqozonni tuzilishi, oshqozon tiplari va topografiyasini, turli 
hayvonlardagi tafovutini, jigar va oshqozon osti bezining tuzilishi o‘rganish.
Ko‘rgazmali materiallar: 
rasm, mulyajlar va ho‘l preparatlar. 
Qizilo‘ngach
– 
oesophagus
halqumni oshqozon bilan tutashtirib turuvchi 
naysimon organ bo‘lib, 3 qismga: bo‘yin, ko‘krak va qoringa bo‘linadi. Uning 
shilliq pardasi ko‘p qavatli yassi epiteliy bilan qoplangan va uzunchoq burma hosil 
qilgan. Qizilo‘ngachning boshlang‘ich qismini shilliq pardasida shilliq bezlari 
yaxshi rivojlangan. 
Qizilo‘ngachning muskul pardasi ko‘ndalang – targ‘il muskul to‘qimasidan 
tashkil topgan bo‘lib, oxirgi uchida tashqi uzunchoq va ichki aylana muskul 
tutamchalari hosil bo‘ladi. Uning bo‘yin qismi tashqi tomondan qalin biriktiruvchi 
to‘qimadan tashkil topgan parda – 
adventitia
bilan o‘ralgan, ko‘krak va qorin qismi 
esa seroz parda 
– tunica serosa
bilan o‘ralgan. 
Qizilo‘ngachning bo‘yin qismi kekirdakning yuqorisida, uning tarog‘idan 
chap tomonda joylashadi. Quyi 1/3 qismida biroz chap tomonga osiladi, so‘ngra 
yana kekirdak tomon ko‘tariladi va yana ko‘krak qafasiga kiradi. 
Qizilo‘ngachning ko‘krak qismi kekirdakning dorsal tomonida, umurtqa 
bilan ko‘krak qafasi oralig‘ida joylashadi. 10-nchi qovurg‘a qarshisida u diafragma 
orqali qorin bo‘shlig‘iga kiradi. 
Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatlari. 
Otda – qizilo‘ngachning 
boshlang‘ich qismi o‘ng va chap havo haltasi oralig‘ida joylashadi; 13 – qovurg‘a 
to‘g‘risida u diafragma orqali qorin bo‘shlig‘iga kiradi; bezlar faqatgina 
boshlang‘ich qismida bo‘ladi; muskul pardasi kekirdak bifurkatsiyasigacha 
ko‘ndalang – targ‘il muskul to‘qimasidan tuzilgan, keyin esa u silliq muskul 
to‘qimasiga o‘tadi. Cho‘chqada – bo‘yin qismi nisbatan kalta; bezlar faqat bo‘yin 
qismida joylashgan. Itda – mayda uzunchoq burmali qizilo‘ngach dahlizi bo‘ladi; 
bezlar qizilo‘ngachning hamma joyida tarqalgan.