N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

Oltinchi juft (VI) - uzoqlashtiruvchi nerv 
uzunchoq miyadan 
ko'z teshigi orqali chiqib, ko‘zning yon muskuliga boradi va ko‘z 
soqqasini harakatlantirish uchun xizmat qiladi.
Yettinchi juft (VII) - yuz nervi 
miya bo‘shlig‘idan yuz 
kanalining teshigi orqali chiqadi. Uning tarkibida parasimpatik 
nerv, bezlarga, til so‘rg‘ichlariga boradigan nervlar bor. Nerv yuz 
kanalida tirsaksimon tugun hosil qilib, kanal ichida quyidagi 3 ta 
tarmoqqa bo‘linadi: a) qoyali yuza katta nervi — qoyali suyak 
kanaliga borib, undan chiqishi bilan to ‘qqizinchi juft nervga 
qo‘shiladi; b) quloq uzangisi nervi uzangi muskuliga boradi; 
v) quloq pardasining tori — juda ingichka bolib, qoya pardasi 
yorigi orqali chiqadi va til nerviga qo‘shilib, tilning ta’m bilish 
so‘rg‘ichlariga, jag‘ osti hamda til osti solak bezlariga boradi hamda 
tarmoqcha orqali sayyor nervga qo‘shiladi.
Yuz nervi kanaldan chiqqandan keyin quloq orti solak bezi 
ostidan olib, quyidagi tarmoqlarga bolinadi:
a) quloq orti nervi quloq orti muskullariga tarqalib, bo‘yinning 
birinchi va ikkinchi nervlariga qo‘shiladi;
b) quloqning ichki nervi quloq suprasining ichki qismiga olib, 
uning terisiga tarqaladi, u sayyor nervdan kelib chiqadi;
v) qo‘sh qorinli muskul nervi qo‘sh qorinli muskulning keyingi 
qismidan kirib tarqaladi;
g) qovoq-quloq nervi jag‘ bo‘glmining orqa tomonidan yonoq 
yoyi orqali chakka muskullariga boradi va quloq muskullari uchun 
ham tarmoqcha ajratadi. Uning yuqorigi tarmogl yuqori qovoqqa, 
pastkisi pastki qovoqqa hamda solak beziga tarqaladi.
d) bo‘yin nervi bo‘yin terisiga va quloqning pastki muskuliga 
boradi.
e) lunjning yuqorigi nervi lunjning yuza muskuliga, burun va 
lab muskullariga tarqaladi. Qo‘ylarda bu nervdan o'ntagacha 
tarmoq chiqadi, chunki kavsh qaytaruvchi hayvonlarda u lab va 
burunni kolaruvchi muskullarga ham boradi.
365

---

z) lunjning pastki nerv lunj va pastki lab muskullariga tarqaladi. 
Cho'chqalarda quloq orti so'lak bezi yo'lidan o'tadi.