N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

arteriyasi, 13 — tirsakning kollateral arteriyasi, 14 — bo yinning umumiy
suyaklararo arteriyasi, 15
— 
o'rta arteriya, 16 — bilakning o ‘rta arteriyasi,
17 — tirsak arteriyasi, 18 — anastomoz, 19 — bilak-kaft yuza arteriyasi,
20 — kaftning yuza arteriyasi, 21 — umumiy barmoq arteriyasi.
303

---

rivojlangan kaftning dorsal uchinchi arteriyasi chiqadi va bu 
arteriya o'rta va o'rta-bilak arteriyasidan, barmoqlar orasida esa 
uchinchi barmoqning palmar umumiy arteriyasidan tarmoq oladi. 
Uning davomi barmoqning dorsal maxsus arteriyasi va ichki 
to‘rtinchini beradi.
Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatlar:
Otda — bilaguzukning 
dorsal to‘ridan kaftning lateral va medial joylashgan dorsal arteriya 
hosil bo'ladi va bu arteriya kaftning chuqur palmar arteriyasiga 
kelib quyiladi. Itda — bilaguzukning dorsal to'ridan birinchi, 
ikkinchi, uchinchi va to'rtinchi kaftning dorsal kaft arteriyalari 
ajraladi hamda bu arteriya barmoqning umumiy dorsal arteriyasiga 
kelib quyiladi.
Ko‘krak aortasi 
ko'krak umurtqalari ostida joylashadi, diafrag­
maning aorta teshigi orqali qorin bo'shlig'iga o'tadi va u yerda 
qorin aortasi deb nomlanadi. Qoramollarda ko'krak aortasidan 
qovurg'alararo, bronxial va qizilo'ngach arteriyalari ajraladi.
Qovurg‘alararo arteriya 
juft, aortadan to'rtinchi juft qovur- 
g'adan boshlab oxirgi qovurg'agacha 10 juft miqdorida chiqadi. 
Har bir qovurg'alararo arteriya qovurg'aning orqa cheti oldidan 
pastki tomonga o'tadi va ko'krak qafasi (qovurg'alararo), qorin 
devori va teri muskullarini oziqlantiradi. U ko'krakning ichki 
arteriyasining qovurg'alararo tarmog'i va muskul-diafaragma 
arteriyalari bilan anastomoz hosil qiladi. Qovurg'alararo arteriya- 
lardan yuqorigi va orqa miya tarmoqlari ajraladi. Yuqorigi tarmog'i 
yelkaning yozuvchi muskullari hamda terini qon bilan ta’min­
laydi. Orqa miya tarmog'i umurtqalararo teshik orqali umurtqa 
kanaliga kiradi, o'zaro anastomoz hosil qiladi va orqa miyani 
oziqlantiradi.