N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

92-rasm.
Jigarning qopqa venasi:
I — it; I I — sigir jigari. A
—
jigar; В
— 
taloq; С — oshqozon; D
— 
ingichka
ichak; E — oshqozon osti bezi; F — y o ‘g ‘on ichak: 1
— 
qopqa vena va uning
jigardagi tarmoqlari, 2
— 
oshqozon-taloq venasi, 3 — chap chambar ichak
venasi, 4 ~ yonbosh ichak-ko ‘richak-chambar ichak venasi
320

---

tizimi qon aylanish tizimidan biroz farq qiladi. U yurakka borguniga 
qadar ikkita kapiJlyarlar to‘ri orqali o‘tadi — ulaming bittasi ovqat 
hazm qilish organlari to‘qimalarida, boshqasi jigarda joylashgan. 
Venoz qon jigardan jigar venasiga o‘tadi va u orqa kovak bilan 
qo'shiladi.
Qopqa tizimini berkilib qohshi embrional taraqqiyot davrida 
yuzaga keladigan tug‘ma yetishmovchilik bo'lib, oshqozon-ichak 
yoMidan oziq moddalarni olib keladigan qon tomir jigarga 
kirmasdan, uni aylanib o‘tadi, natijada qopqa tizimida jigar faoliyat 
ko‘rsatmaydi. Bu qonda ammiak miqdori oshib ketishi natijasida 
o‘sishdan orqaga qolish, nevrologik buzilish (jigar ensefalopatiyasi) 
kabi klinik belgilami keltirib chiqaradi
.1
Nazorat uchun topshiriq va savollar.
1. Yurak-qon tomiriar tizimini anatomik tarkibini ayting,
2. Yurakning har xil hayvonlardagi topografiyasini ayting.
3. Yurak devorining qavatlarini ayting.
4. Yurak klapanlarini ayting.
5. Yurakni qo'zg'atuvchi tizimi, qon tomirlari va nervlarini ayting.
6. Aorta yurakning qaysi qorinchasidan chiqadi?
7. 
Aorta yoyi qanday hosil bo ‘ladi va qaysi arteriyalar chiqadi?