N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

ta’sirida jun kolarilish qobiliyatiga ega boladi.
Jun teridan ayrim hayvonlarda yakka holda (qoramol, otlarda)
chiqsa, boshqalarida guruh-guruh (cho‘chqa, itlarda) bolib
chiqadi. Ular qiyshiq yo‘nalishda har tomonlama o‘sadi va bunga
jun oqimi deyiladi. Jun terming har xil joyida har xil uzunlikda
va qalinlikda boladi. Ular tuzilishiga ko‘ra qoplovchi, dag‘al,
mahsulot beruvchi hamda sinuoz xilda boladi.
It yoki mushukning burun ichi va barmoq yumshoqlaridan
tashqari butun tanasini qoplab turadi. Urug'don xaltasi va
so‘rg‘ichlar atrofi kabi sohalarda u siyrak o‘sadi. Jun tolasi keratin-
lashgan tuzilma bo‘lib, u jun follikulida ishlab chiqariladi. Teri
ustida ko‘rinib turadigan qismi jun poyasi, teri ya’ni follikul ichidagi
qismi esa jun tomiri deb ataladi. Jun follikuli dermada yotgan
epidermal hujayralar o‘zagidan hosil boladi. Dermaning bu qismi
dermal so‘rg‘ich deb ataladi.
So‘rg‘ich o‘sib chiqadigan junni qon va nervlar bilan ta’min -
laydi. Jun konusining hujayralari keratinizatsiyaga uchrab junga
aylanadi. Jun tolasi epidermisni teshib yuqoriga, teri yuzasiga
qarab o‘sadi, konus uchidagi hujayralar oladi va jun follikuli
hosil boladi. Jun o‘sishini davom etib oxiri oladi va follikuldan
ajraladi. Junlar siklik ravishda o‘sadi, ya’ni muddaii kelgan jun
tushib ketgandan so'ng yangi follikul rivojlanadi va yangi jun
tolasi o‘sib chiqadi.1
1 Victoria Aspinall. Veterinary anatomy and Physiology. Textbook. New-
York, 2015.
180

---

Qoplovchi jun — unchallk uzun va qalin bo'lmaydi, jun o'zagi
bor bo‘lib, u mahsulot tayyorlash uchun ishlatilmaydi. Qoplovchi