N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

epidermis bilan jipslanish yuzasini oshiradi.
b) To‘rfi qavati — 
birmuncha chuqurroqda joylashgan bo‘lib,
u sekin-asta teri osti qatlamiga aylanib boradi.
Teri osti qatlami 
siyrak biriktimvchi to‘qimalardan tuzilgan
bo'lib, chin terini fassiyalarga va mushaklarga birlashtirib turadi.
Ayrim hollarda unda do'ngliklar yoki o'simtalar to'g'risida shilliq
xaltalar hosil bo'ladi. Masalan, tirsak do'ngligi ustida, maklokning
ustida.
Teri osti qavatida har xil biriktiruvchi to'qima hujayralari,
shu jumladan, yog' hujayralari bo'ladi. Yaxshi semirgan hayvon­
larda yog' hujayralari teri osti yog' qavatini hosil qilib, u oziqa
178

---

modda jamg'armasi hisoblanadi hamda hayvonni sovuqdan
saqlaydi.
Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatlar.
Qoramolda — teri
yelka suyagining ustida osilib turadigan teri qatlamini hosil qiladi,
ya’ni «bag‘baqa» deyiladi. Cho'chqada — teri bo'yining pastki
tomonida hamda ko'krak sohasida birmuncha qalin bo'ladi. Bu
yerda erkak cho'chqalarda «qalqon» hosil bo'ladi.
It va mushukda umumiy qoplamalar tanani tashqaridan
qoplaydi, ularga teri, jun, yumshoqlar, changal va timoqlar kiradi.
• Teri butun tanani qoplab uni himoyalaydi.
• Teri ikki qavatdan tuzilgan: epidermis va derma, uning ostida
gipoderma va epidermis osti qavat yotadi. Bunday tuzilish barmoq
yumshoqlari va changalga ham xosdir.
• Terida qator bezlar bo'lib, ular ajratadigan moddalar teri
funksiyasiga o'z hissasini qo'shadi.
• Organizmdagi boshqa bezlar (masalan, sut va anal bezlari)
ham terming o'zgargan bezlaridir.
• It va mushukning terisi epidermisdan hosil bo'lgan jun bilan