N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

elinning o'rta qismida 2 ta qorinning oq liniyasi (yo'li)dan yelin
184

---

asosiga boruvchi elastik varaqcha beradi. Bu varaqchalar yelinning
o‘ng va chap bo‘laklariga ajratib turuvchi yelin so'rg'ichi yelin
to'sig'ini hosil qilib, u bir vaqtning o'zida yelinni ko‘tarib turuvchi
pay ham hisoblanadi.
Cho'chqaiar sut bezlari tananing pastki devorida tush suyagi-
dan to qov suyagigacha cho‘zilib joylashadi. 5 -8 juft sut bezi
bo‘lib, so'rg'ichlari kalta bo'ladi va har bir surg'ichga 2 -3 tadan
so'rg'ich kanali ochiladi. Sut sisternasi kichik kengaytma shaklida
bo'lib, so'rg'ichlar asosida joylashadi. Otlarda yelin ikki bo ‘ 11 m dan
iborat bo'lib, har birida ikkitadan bo'lak mavjud, har bir so'rg'ichda
2 ta so'rg'ich kanali ochiladi, so'rg'ich kanalining sfinkterlari
yaxshi rivojlangan, oldingi va keyingi bo'laklari bir-biriga qo'shilib
ketgan, sut naychalari bir-biri bilan birlashmagan bo'ladi, sut
sisternasi yaxshi rivojlangan. Itlar so'rg'ichida 6—20 tagacha sut
yo'llari ochiladi, sisternasi bo'lmaydi.
Yumshoq tovon 
oyoqlaming orqa qismida joylashgan bo'lib,
terining qalinlashuvidan hosil bo'lgan 
(58-rasm).
Yumshoq
tovonning 3 ta qavati bo'ladi: epidermis, asosiy terisi va teri osti
qatlami. Epidermis yumshoq shox moddasidan tarkib topgan, unda
jun va bezlar bo'lmaydi.
Yumshoq tovonning asosiy terisi birmuncha uzunroq so'r-
g'ichlarning borligi bilan xarakterlanadi.
Yumshoq tovonning teri ostki qatlami yaxshi rivojlangan, unda
yog‘ va yelim beruvchi, cho'ziluvchi tolalar ko'p bo'ladi.
Hayvonlarda yumshoq tovon joylashuviga qarab qo'yidagicha