N. A. Tashpulatova stomatologik

Shikastlanish shoki. Yuz-jag‘ sohasi to‘qimalarida juda ko‘p nerv 
oxirlari joylashganligi uchun kichik jarohat ham shikastlanish shokini 
keltirib chiqarishi mumkin. Yuz-jag‘ sohasi jarohatlarida birinchi yor-
40-rasm. Jarohatlangan bemorni yuz tuban qilib yotqizilishi.

---

128
dam ko‘rsatishda og‘riq sezgisini bartaraf etish, nafas olishni va yurak 
fao liya tini tiklashdan iborat bo‘ladi.
Suyak siniqlarini transportda immobilizatsiya qilish. Yuz-jag‘ 
sohasi jarohatlarida suyak bo‘laklarini albatta immobilizatsiya qilish 
shart. Immobilizatsiya suyak sinishlari asoratlarini oldini oladi. Sin-
gan suyak bo‘laklarining o‘tkir qirralari natijasida qon tomirlarini 
jaro hat lashini va qon ketishni bartaraf qilinadi hamda og‘riq sezgisini 
kamay tiradi va dislakatsion asfeksiya yuz bermasligini ta’minlaydi. 
Vaq tin chalik immobilizatsiyaning eng oddiysi iyak sopqoni bog‘lami-
ni qo‘yish hisoblanadi. Agar bint bo‘lmasa matoni uchburchak shakli-
ga keltiriladi va bemor iyak ostidan o‘tkazib boshining tepa qis mi ga 
bog‘lab qo‘yiladi. Bu bog‘lamni ham yuqori ham pastki jag‘ sinishlari-
da qo‘llash mumkin.
Birinchi malakali tibbiy yordam ko‘rsatilguncha standart bog‘lam-
lar yordamida jag‘lar immobilizatsiya qilinishi kerak. Standart bog‘-
lam lar bir tomonda rezina bog‘ichlari bo‘lgan boshga kiyiladigan hi-
moya qalpoq va qattiq iyak sopqonidan iborat. Qalpoqni boshga zich 
qilib mahkamlanadi, iyak sopqoniga individual bog‘lov paketi qo‘yi-
ladi va bog‘ichlar yordamida boshga kiyiladigan qalpoqqa mahkam-
lanadi (41-rasm).
Yuqori jag‘dagi sinishlar ham og‘izdan tashqarida turadigan richag-
lari bo‘lgan plastinka shina yordamida davolanadi. Bu richaglar rezina 
 
a 
b
41-rasm. a – A.A.Limbergning iyak sopqonli standart bog‘lami;  
b – Yuqori jag‘ sinishlarini oddiy usulda fiksatsiya qilish.

---

129
tortqichlar yordamida boshdagi bog‘lovga mahkamlab qo‘yiladi. Bu 
shinadan singan yuqori va pastki jag‘larni bir vaqtda davolash uchun 
ham foydalanish mumkin. Bunday hollarda mazkur shinaga yuqo riga 
qarab to‘g‘ri burchak ostida qayirib qo‘yilgan changaksimon halqa-
chalar yopishtirib qo‘yiladi va ular rezina halqalar o‘rnatish hamda 
pastki jag‘ siniqlarini tortib qo‘yish uchun xizmat qiladi.