N. A. Tashpulatova stomatologik

10. Alveolit kasalligi. Bu kasallik olingan tish katagi devorlari-
ni, infeksiya tushishi va travma oqibatida to‘qimalarni reaktiv ligini 
pasayishi natijasida hosil bo‘ladigan yallig‘lanishdir. Uning sabablari 
quyidagilardan iborat bo‘lishi mumkin: tish olish paytida alveola 
katagi devorlarini va kataklararo to‘siqni o‘ta maydalanib ketishi, milk 
va shilliq qavatlarni operatsiya paytida ezilib, yirtilib ketishi natijasida 
alveola suyagini ochilib qolishi, tish olingandan so‘ng ildizlararo yoki 
tishlararo suyak to‘siqlarini katakni o‘tkir qirrali devorlarini ortiq cha 
joylari olib tashlanmaganligi va tekislan maganligi, elevator va kacha-
valar bilan alveola suyagiga kuchli jaro hat yetkazilganligi, tish olish 

---

121
ope ratsiyasini uzoq va travmali kechganligi, olingan tish katagida 
infek siyani bo‘lishi (o‘tkir yoki xuruj qilgan periodontit, asoratlangan 
parodontit va boshqalar), kechi rilgan somatik kasalliklar oqibatida 
organizmning umumiy reaktivligi pasayganligi.
Olingan tish o‘rnida doimiy kuchli og‘riq paydo bo‘ladi. Og‘riq-
lar ba’zan quloqqa, chakkaga, ko‘zga, jag‘ osti va iyak osti sohalar-
ga uzatiladi. Bemorning umumiy holati yomonlashadi, holsizlanadi 
hamda tana harorat 37,3–37,8°C gacha ko‘tariladi. Og‘riqning kuchlili-
gidan bemorni ovqatlanishi o‘ta qiyinlashadi, uyqusi buziladi. Bemor 
og‘zidan qo‘lansa hid keladi.
Olingan tish katagi qizaradi biroz shishadi, odatda ivigan qon bo‘l-
maydi, uning devorlari kulrang karash bilan qoplanadi. Atrofidagi shil-
liq parda qizargan, shishgan, palpatsiya og‘riqli. Yaqin joylashgan lim-
fa tugunlari kattalashgan, shu sohada yuzning yumshoq to‘qimalari 
shishgan bo‘lishi mumkin.
Davolash. Bemorda mahalliy og‘riqsizlantirish o‘tkazilgach, quyi-
dagi ikki usuldan birini qo‘llab davolanadi.
1. Tish katagi antiseptiklarning iliq eritmasi bilan bosim ostida 
(shpris va uchi o‘tmaslashtirilgan ignadan foydalanib ) yuviladi.
2. Buning uchun 3% li vodorod peroksidi, 1:5000 nisbatdagi fura-
tsillin, 1:1000 nisbatdagi permonganat kaliy, xlorgeksidin erit malari 
ish latiladi. Katakdagi karash, ovqat qoldiqlari va so‘lak yuvib chiqa-
riladi. So‘ng o‘tkir jarrohlik kichkina qoshig‘i hamda qir g‘ich lar yorda-
mida katakdagi qon laxtagining qoldiqlari, suyak va tish bo‘lak lari, 
granulyatsion to‘qimalar ehtiyotlik bilan olib tashlanadi.