Н. А. Самиғов, Ф. Д. Жўраева, Сайдуллаев А. Б

ЎУМ 2020 йил “Қурилиш материаллари ва буюмлари” Н.А.Самиғов, Ф.Д.Жураева, Сайдуллаев А.Б. 
Бўёқ ва лок ашёлари қуриганда уларнинг юзасида чанг олмайдиган юпқа 
парда ҳосил бўлади.
 
Асбоб-ускуналар: 
қуритиш
 
шкафи, шиша пластинкалар, термометр, 
мўй қалам, фленц (ясси мўй қалам).
 
Ишлаш тартиби. 
Қуритиш
 
шкафига чанг кирмаслиги учун шамоллатиш 
йўллари дока билан ёпилади, шкафнинг бир четига ундаги намни ўзига ютиб 
турувчи сувсиз CaCl
2
 
дан қўйилади.
 
Синаладиган бўёққа олифдан оз
-
оздан қўшиб, уни ишлатиш учун яроқли 
қуюқликка
 
келтирилади ва шиша пластинка тўла беркитиш даражасигача 
мўй қалам билан бўялади. Пластинка юзасига суркалган бўёқ фленц билан 
текисланади. Кейин шиша пластинкани 45° қия қилиб, 20°С ҳароратли 
шкафга қўйилади ва вақт
-
вақти билан олиб, оғзидан 10 см масофада ушлаб 
пуфланади. Агар, пластинка юзасидаги бўёқда юпқа парда ҳосил бўлган 
бўлса, унинг юзасидаги бўёқ пардага пуфлаганда кичик тўлқин бўлиб 
сурилади, бу бўёқ қуришининг бошланғич босқичини билдиради. Шиша 
пластинкага бўёқ суркалгандан кейин унинг юзасида юпқа парда ҳосил 
бўлгунча ўтган вақт бўёқнинг бошланғич қуриш тезлигини билдиради. 
Бўёқнинг тўла қуриш тезлигини аниқлаш учун шиша пластинкалар қайтадан 
қуритиш шкафига қўйилади ва вақт
-
вақти билан пластинкани олиб, унинг 
бўялган юзасига бир бўлак пахта қўйилади; пахта устига ёғоч тахтача 
қўйилади; унинг устига эса 200
 
г ли юк қўйилади. Орадан 30 сек ўтгач ёғоч 
тахтача олинади ва пластинка юзасига пахта толаларининг ёпишган
-
ёпишмаганлиги кўриб чиқилади. Агар бунда пластинка юзасига пахта 
толалари ёпишмаса, бўёқ, тўла қуриган бўлади. Бўёқнинг тўла қуриш 
тезлиги (сек да) деганда, қуриш бошланган вақтдан то юзасига 200 г ли юк 
остига пахта қўйиб босганда, бўёққа мутлақо ёпишмайдиган даражагача 
қуриши учун кетган вақтни тушунмоқ зарур.