Н. А. Самиғов, Ф. Д. Жўраева, Сайдуллаев А. Б

ЎУМ 2020 йил “Қурилиш материаллари ва буюмлари” Н.А.Самиғов, Ф.Д.Жураева, Сайдуллаев А.Б. 
эритмасида пигментлар ва бўр кукуни аралашмасидан ташкил топган. Улар 
юқори намликка чидамли бўлмагани учун қуруқ ички хоналар сувоқли 
юзаларини қоплашда ишлатилади. 
Казеинли бўёқлар 
казеин, пигмент, бўр, оҳак ва бура аралашмасини 
қурилиш майдонида қайноқ сувда эритиб олинади. Бўёқ таркибига 
киритилган оҳак унинг сувга ва атмосфера муҳитига чидамлилигини 
оширади. 
Пастали бўёқлар.
Пастали бўёқ таркиблари синтетик смола ёки 
полимерларнинг сувдаги дисперсияси боғловчилари асосида тайёрланади. 
Бўёқ таркибига кукун тўлдиргич сифатида цемент, гипс, гипсцемент, 
гипсцементпуццолан ва бошқалар ишлатилади. Масалан, “Дефас” пастаси 
таркиби ВД-ВА-17 маркали поливинилацетат бўёғи, кварц қуми ва маршалит 
асосида олинади. 
Бино ва иншоотларни безашда пастали бўёқлар асосида бир йўла 1000 
мкм қалинликдаги қопламалар олиш мумкин. Пастали бўёқлар билан 
бинолар безатилганда сувоқчилик ишларига зарурат бўлмаслиги мумкин. 
Пастали бўёқларни юзаларга суркаш ёки сепишни тўла равишда 
механизациялаштириш имконияти бор. 
Кукун бўёқлар. 
Кукун бўёқлар қаттиқ полимерлар, ўта майда 
тўлдиргич, пигментлар ва модифицирловчи махсус қўшимчалардан иборат 
дисперс қуруқ қоришмалардир. Уларнинг дисперслиги 10-100 м
2

кг 
оралиғида бўлиб, ўта сочилувчанлик хусусиятига эга бўлади. Кукун бўёқлар 
томчи-суюқ ҳолатидан қуруқ эритма ҳолатига махсус аппаратлар воситасида 
ўтказилади. 
Кукун бўёқлар юзаларга суртилганда монотилизацияланади, яъни 
материал заррачалари бирлашиб ва қотиб кимёвий муҳитларга чидамли 
қоплама ҳосил қилади. Боғловчи сифатида термореактив (эпоксид, полиэфир, 
полиуретан) ва термопластик (полиэтилен, поливинилхлорид, полиамид) 
полимерлар ишлатилади. Қуруқ бўёқ қоришмалари кенг оралиқдаги 
ҳароратда ва вақт давомида шаклланади. 

---

498