N. A. Mamadjonova O’simlikshunoslikning biologik asoslari

Tuproqqa talabi.
O’zbekistonda kungaboqar unumdor bo’z, o’tloq, o’tloq-bo’z 
tuproqlarda yaxshi o’sadi. Kungaboqar og’ir loy, qumloq, kislotali, kuchli sho’rlangan 
tuproqlarda yaxshi o’smaydi. Tuproq muqiti - 6-6,8 bo’lganda yaxshi rivojlanadi. 
YOrug’likka talabi.
Kungaboqar yorug’sevar, qisqa kun o’simligi. SHimoliy 
mintaqalarda o’sish davri uzayadi. Bulutli ob-havoda, soyalanganda rivojlanish 
sekinlashadi, hosil kamayadi, 11-12 kunga tezlashadi. 
Oziqa moddalarga talabi.
Kungaboqar oziqa moddalarga talabchan. U ayniqsa 
kaliyni ko’p o’zlashtiradi. 1 st urug’ va shunga muvofiq o’suv organlarini hosil qilish 
uchun tuproqdan 6 kg azot, 2 kg fosfor, 10 kg kaliy o’zlashtiradi. Ularning nisbati 3 : 1 : 
5. 
Eng ko’p azotni o’simlik savatchalarni hosil bo’lishidan gullashgacha, fosforni 
unib chiqishdan gullashgacha o’zlashtiriladi. Kaliyni savatchalarni hosil bo’lishidan 
etilishigacha o’zlashtiradi. Fosforga eng talabchan davri dastlabki rivojlanish fazalari. 
Fosfor etishmaganda barglarda uglevod va aminokislotalar miqdori kamayadi, urug’da 
moy to’planishi pasayadi, o’simlik rivojlanishiga salbiy ta’sir ko’rsatadi. 
Urug’da oqsil va moyni to’planishi.
Kuchaytirilgan azotli oziqlanish urug’da 
moy miqdorini kamaytiradi, ammo fosfor bilan birgalikda qo’llanilganda ijobiy natija 
beradi. Kaliyni moy to’planishdagi vazifasi kam o’rganilgan. 
Tuproqda namlikning ortishi bilan urug’dagi moy miqdori oshadi, yod va kislota 
soni ma’lum miqdorgacha kamayadi. 
Rivojlanish fazalari.
Kungaboqar o’suv davrida unib chiqish, barglarni hosil 
bo’lishi (unib chiqishdan 4-5 juft xaqiqiy barglarni hosil bo’lishigacha), 
defferenstiyalash (4-5 juft barg hosil bo’lishidan 9-10 juftgacha), gullash (boshlanishi-
oxiri), urug’larni shakllanishi va to’lishi, pishish fazalarini o’taydi. 
Navlar:
O’suv davri tezpishar navlarda 8O-100, ertapisharlarda 100-120, 
o’rtapisharlarda 120-140 kun.

---

27 
Kungaboqarning O’zbekistonda Krasotka, S-8506 ,Sambredl 254, Luchaferul 
navlari Davlat reyestriga kiritilgan.