Н а м о з – энг улуғ ибодат (МУсулмон йигит-қизларнинг дин китоби)

қОЛДИқЛАр ҲУкМИ
Ичилгандан қолган оз сувга қолдиқ сув дейилади ва булар 
тўрт қисмга бўлинади:
1. Ўзи пок ва яна покловчи бўлган қолдиқ сув. Буларга оғзига 
нажосат бўлмаган ҳолда хоҳ катта киши, хоҳ кичик бола бўлсин, 
хоҳ мусулмон, хоҳ кофир бўлсин ва хоҳ жунуб, хоҳ ҳайзли бўл-
син инсондан қолган сувлар киради. Аммо сув ичаётган вақтида 
оғзида нажосат асари бўлса (масалан, ароқ, тўнғизнинг ёғи, қони 
ва ҳоказо) у инсондан қолган сув нажосат ҳисобланади. Агар бун-
дай одам лабини ялаб, сўлагини бир неча бор ютган бўлса, ундан 
қолган сув нажосат бўлмайди, лекин макруҳ ҳисобланади.
Отдан ва ҳар бир гўшти ейиладиган ҳайвондан қолган қолдиқ 
сувлар ҳам юқоридагидек, ўзи пок ва покловчидир. Аммо кавш 
қайтарадиган ҳайвонларнинг оғзида ўша қайтариб чайнаётган 
нарсасининг асари бўлса, ундан қолган қолдиқ сув нажосат бўла-
ди. Чунки кавш ошқозондаги нарсани қайтаришдир, шунинг учун 
ҳам қайтарган нарсаси нажосатдир. Гўшти ейиладиган ҳайвон на-
жосат еса-ю, оғзида нажосат асари қолмаган бўлса, унинг қолдиқ 
суви макруҳ бўлади.
2. Нажосат бўлган қолдиқ сув. Уни ишлатиб бўлмайди, у билан 
бошқа нарсани тозалаш ҳам дуруст эмас, мажбур бўлгандан бошқа 
пайтда бу сувдан ичиб ҳам бўлмайди. Буларга итдан, чўчқадан ва 
бўри, шер, маймунга ўхшаш йиртқич ҳайвонлардан қолган сувлар 
киради. Чунки уларнинг сўлаклари сутлари каби нажосатдир.
3. Ишлатиш макруҳ бўлган қолдиқ сувлар. Яъни тоза сув 
бўлса-ю, бу қолдиқ сувни ишлатса, макруҳ ҳисобланади. Аммо 
бошқа сув бўлмаса, уни ишлатиш макруҳ эмас. Буларга мушук-
дан ва кўчада қўйиб юборилган гўнг титувчи товуқлардан ҳамда 
йиртқич қушлардан қолган қолдиқ сувлар киради. Улардан қол-
ган қолдиқ сувларнинг макруҳлиги уларнинг ҳолатидан бехабар 
кишилар учундир.
4. Ўзи пок, аммо покланишида шак қилинган қолдиқ сув. Бу-
ларга эшак ёки хачирдан қолган сувлар киради. Ҳар бир ҳайвон-
дан чиқадиган тернинг ҳукми поклик ва нажосатликда ундан қол-
ган қолдиқнинг ҳукми билан бир хилдир.

---

27