N. A. Egamberdieva

Zartepa 
shahar 
harobasi  topildi.  Uylarning devorlari  paxsadan qilingan.  Aholi  yashash 
xonalarinng  maydoni  4-15  m2  ni  tashkil  qiladi.  Bu  erdan  ibodatxona, 
Buddaning  oltin  suvi  yuritilgan  boshi  va  gavdasi  topilgan. 
Buddist- 
lam ing  saqlanib  qolgan  stupasidan  bitta  oltin  plastinka  k o ‘zacha  va 
yunon  tangalariga  taqlid  qilib  ishlangan  Vasudeva 
I 
tangalari  (ular  500 
dan  ortiq  tanga)  topildi.  Shuningdek,  Zartepaning  100  metrli  mudofaa 
devori  ham  o ‘rganildi.  Topilgan  ashyolar  Zartepaning  m il.av 
I 
asrga 
mansub  ekanligini  ko‘rsatadi.  Qadimda  mazkur  shaham ing  4  ta 
darvozasi  bo‘lgan.  Mudofaa  devorlarining  9  metr,  IV-V  asrlarda  esa  2 
metr boMgan.
0 ‘zbekistonning qadimgi  davrida amaliy  san’at  ham  yuksak  darajada 
rivojlanadi.  Xususiy  muhr, 
tam g‘alar,  mahalliy  hokim lik  nishoni 
gemma  va  tangalar zarb  qilina  boshlandi.  Diniy  va dunyoviy  harakterga 
ega  boMgan  har xil  terrokota  haykalchalari  ham  ishlab chiqila  boshlandi. 
Terrakota  haykalchalarda  ayollar  aks  ettirilgan  boMib,  ular  ikki  xil 
tuzilishda  boMgan.  l)Tik  turgan  holda,  o ‘ng  qoMi  ko‘krak  ostida,  chap 
qoMi  qomi  ustida qo‘yilgan.  2)  Tik  turgan  holda  boMib,  qoMlarida oyna 
ushlab  turgan  holda  tasvirlangan.  Terrakota  haykalchalarda  maxalliy 
etnik tiplar va  mahalliy  ust-boshlarda  tasvirlangan.  M il.a w . 
II 
asrlardan

---

boshlab,  otliq  chavondozlar  tasvirlangan  terrakota  haykalchalar  keng 
tarqalgan.  Bular yuejilar faoliyati  bilan bogMiq edi.
Bu  davrda  mulkiy  tabaqalanish  protsessi  ham  jadal  sur’atlar  bilan 
kechdi.  N atijada ilgari m arkazlashgan shahar hokimiyati nufuzi pasayib, 
dehqonzodalar ta’siri  oshib bordi.