N. A. Egamberdieva


-§.  Mezolit  davri  va  uning  bosqichlari



Download 6,31 Mb.
Pdf ko'rish
bet23/99
Sana16.01.2022
Hajmi6,31 Mb.
#373528
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   99
Bog'liq
2 5278661355363112465

4-§.  Mezolit  davri  va  uning  bosqichlari.
Er  yuzida  muzliklaming  chekinishi  natijasida  iqlim  o‘zgaradi.  Bu 
esa,  o‘z  navbatida  ibtidoiy  odamlarning  turmush  tarzida  o'zgarishlarga 
olib  keladi.  Olimlar  bu  davming  o ‘ziga  xos  xususiyatlarini  e’tiborga 
olib, uni o ‘rta tosh davri, ya’ni mezolit davri deb belgilaganiar.
«Mezolit» 
so‘zi  yunoncha  «mezos»-o‘rta,  «litos»-tosh  so‘zlaridan 
kelib  chiqqan  boMib,  miloddan  avvalgi  12  ming  yillikdan  7  ming 
yillikgacha  davom  etgan.


Mezolit  davrida  iqlimning  o ‘zgarishi  bilan  hayvonot  dunyosi 
ham  o‘zgaradi.  Paleolit  davridagi  yirik  hayvonlar  yo‘qolib,  ular 
o‘miga  tez  chopar  va  mayda  hayvonlar:  arhar,  muflon,  tog‘  echkisi, 
bug‘u,  jayron,  qulon,  quyon,  arslon,  yo‘lbars,  bars,  qoplon  va  boshqa 
hayvonlar  paydo  boMdi.  Ulami  ilgaridagidek  ovlash  ibtidoiy  odam 
uchun murakkablik tug‘dirdi. Natijada o‘q-yoy ixtiro qilindi.  Bu mezolit 
davrining eng katta yutug'i edi.  0 ‘q yoyning  kashf  etilishi  xo‘jalikda 
ovning  ahamiyatini  oshirdi.  Endi  ibtidoiy ovchilar uzoqdan  turib  o‘z 
oMjasini  nishonga  olish  imkoniyatiga  ega  boMdilar va  oziq-ovqatga 
bo‘lgan talabni qondira oldilar.
0 ‘simliklar  dunyosida  ham  issiqtalab  o‘simliklar  salmog‘i  oshdi. 
Daryolaming  sersuv  boMishi  baliqchilikning  vujudga  kelishiga  va 
dastlabki  qayiqlaming  paydo  boMishiga  olib  keldi.  Bu  esa  ibtidoiy 
odamning  turmush  tarzini  o‘zgartirdi.
Ibtidoiy  ovchilar  hayvonlar (asosan bug‘ular)  izidan  yurib, yangi- 
yangi erlami  o‘zlashtirib  bordilar.  Shu sababli, mezolit  davri  odamlari 
keng  hududlarga  tarqalganlar.  Mezolit  davrida 
0 ‘rta 
Osiyoning 
deyarli  barcha  hududlari  yashash  uchun qulay  boMgan.  Amudaryo 
bilan  Sirdaryo  oraliqlarida  mezolit  davriga  oid  yodgorliklar  ko‘p 
uchraydi.
Bu  davr jamoasida  diniy tasavvurlar  ma’lum  bir  shaklga  kirdi.  Bu 
haqda  mezolit  davri  mozorlari,  qoyatosh  rasmlari  darak  beradi.  0 ‘rta 
Osiyodagi  mezolit  davri  yodgorliklaridan 
3tasida  -   Qayla,  Tutkaul, 
Machay makonlarida  mozorlar topilgan. Ular  mezolit  davrining  so‘ngi 
bosqichiga  taalluqli.  Qayla  g'orida  2  mozor  o‘rganilgan.  Skeletlar 
chalqanchasiga 
yotqizilib,  oyoqlari 
biroz 
bukilgan,  ustiga 
oxra 
sepilgan.  Yonlarida  dengiz  chig‘anoqlaridan  yasalgan  taqinchoqlar 
topilgan.  Bosh  suyagi  ustiga  ham  mayda  tosh  munchoqlar  tizib 
chiqilgan.  Boshqa  mozorlarda  ham  shu  holat  kuzatilgan.  Bulami 
barchasi  narigi  dunyoga  ishonishni  bildiradi.
Jahon  arxeologiyasida  mezolit  davri  2  bosqichga:  Azil  va 
Tardenuazga boMinadi.  (3-jadval)  Ular Fransiyadan  topilgan  makonlar 
nomlari 
bilan 
atalgan. 
Azil 
davri 
tosh 
qurollarining 
asosiy 
xususiyatlaridan  biri  -   m ikrolit  qurollarning  yasalishidir  (yunoncha 
mikros-kichik).  Ular  asosan  o‘q  uchi  vazifasini  bajargan.  Ularning 
ko‘pchiligi  tol  bargiga  o‘xshash  boMgan.


3-jadval

Download 6,31 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   ...   99




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish