N; 5 mashgulot mezenximal yog‘li distrofiya

N; 5 mashgulot


MEZENXIMAL YOG‘LI DISTROFIYA
Mezsnximal yog‘li distrofiya neytral yog‘lar yoki xalesterin va uning efirlarini buzilishi tufayli rivojlanadi.
Neytral yog‘lar almashinuvini buzilishi

M iqdorini ortib ketishi, kamayishi

s emirishi, yog‘ bosishi ozishi

umumiy semirib ketishi uchoqli yog‘ to‘planishi, lipomatoz

Tasnifi
Etiologik priksipi bo‘yicha: birlamchi va ikkilamchi
I. Ikkilamchi sabablari:

Serebral Manikal–depressiv psixoz Patologik jaroyonlar rivojlanganda (o‘sma, ensefalit, travma)

Endokrin Klimakterik yoki laktatsion semizlik Gipofiz usmalari Itsenko –Kushing sindromi Adipozogenital sindrom Babinskiy Frelix sindromi

Irsiy omillarga Girke kasalligi

II. Tashqi ko‘rinishi bo‘yicha:

• 
  Simmetrik (universal) – organizmda bir tekis tarqaladi
  
• 
  Yuqori tipida –yuz, ensa, bo‘yin, elkani yuqori qismida, sut bezida
  
• 
  Semirishini pastki tipi –son va boldir sohasida to‘planishi
  
• 
  O‘rta tipida –qorin oldingi devori sohasida fartuk ko‘rinishida to‘planishi
  

III. Bemor tanasi massasining ortishi
1. darajada semirishda ortiqcha massa 20-29 % gacha tashkil qiladi.
2. darajada 30-49 % gacha tashkil qiladi
3. darajada 50-99 % gacha tashkil qiladi
4. darajada 100 % gacha va undan ortiq
IV. Morfologik tasnifi adipozotsitlar soni va o‘lchami hisobiga olinadi.

1. 
   Gipertrofik turi trigletseridlar 2 marta ko‘payadi, kechishi xavfli
   
2. 
   Giperplastik turi adipozotsitlarni soni ortadi kechishi yaxshi xavfsiz
   

PATOGENIZI
Xujayradagi lipogenez va lipoliz hodisalari o‘rtasidagi muvozanatni buzilishi.
Muxim ahamiyatga ega holatlar:

• 
  Gormonal yo‘l bilan boshqarilish izdan chiqishi
  
• 
  Ichak va jigardagi yog‘lar almashinuvining holatiga bog‘liq
  
• 
  Jigarda ortiqcha glikogen sintezlanishi odamni semirib ketishiga olib keladi
  
• 
  Ovqatda lipotrop moddalar miqdori kamliligi
  
• 
  Istimol qilinadigan oziq moddalar bilan sarflanadigan energiya o‘rtasidagi muyayan muvazanatga bog‘liq bo‘ladi
  
• 
  Alimentar semirishi
  
• 
  Metabolitik semirishi
  

PATOLOGIK ANATOMIYASI ASOSAN ETIOLOGIK OMILGA BOG‘LIQ BO‘LADI:
Itsenko –Kushing sindromi- semizlikni ustki xili
Alimentarsemizlikda –bir tekisda yog‘ to‘planishi organizm bo‘ylab
Umumiy semizlik yoki semirish –yog‘ depolarida neytral yog‘ miqdorini ortib ketishi, umumiy xarakterga ega.
YUrakni oddiy yog‘ bosishi

• 
  Qon aylanishni yomonlashuvi, ko‘krak qafasining pastki qavati venadan o‘tayotgan qonni surilib olish xususiyati kamayib ketadi. Oyoqning mayda venalarida chanoq venalarida tromboz paydo bo‘lishiga sharait tug‘diradi.
  

Umumiy semizlikni ahamiyati

• 
  D iafragma ekskursiyasi susayib qoladi
  

o‘pkada havo bilan etarlicha to‘yinmaydi

a lveolalarda kislorod parsial bosimi kamayib ketadi

kichik qon aylanishi doirasida gipoksiya boshlanishi

Yurakni ishemik kasalliklari, asteoartritlar, gipertenziya va diabet rivojlanishida semirishi jiddiy xavfli omil bo‘lib hisoblanadi.
Xolestirin va efirlari almashinuvini buzilishi

• 
  Asosan tomirlar patologiyasiga sabab bo‘ladi –Ateroskleroz
  
• 
  Stroma –tomirlardagi uglevodli distrofiyalari
  

STROMA- TOMIRLARDAGI UGLEVOD DISTROFIYALARSI
SHilimshiq distrofiya
Biriktiruvchi to‘qima, to‘g‘ma to‘qmasida aniqlanadi va glikozaminklikanlar bilan glikoproteidlar almashinuvining izdan chiqishiga bog‘liq bo‘ladi.
Biriktiuruvchi to‘qimada mutsin (shilimshiq) to‘planib boradi natijada shilimshiqsimon massa hosil bo‘ladi.
Sabablari:

• 
  Endokrin bezlar funksiyasini aynishi (miksedema)
  
• 
  har xil genezli kaxeksiyada.
  

Mikroskopik biriktiruvchi to‘qima xujayralari yulduzsimon shakilda, usimtalari bir –biri bilan birikkan bo‘ladi.
Ko’kimtir –havorang modda

• 
  Glikoproteidlarni depolimerlanishi
  
• 
  Glikozaminoglikanlar to‘planish
  

Oqibati

1. 
   Qaytar jarayon
   
2. 
   Progressivlanishda to‘qimani kollikvatsiyasi va nekrozi, kista hosil bo‘ladi
   

Irsiy muxopolisaxaridozlar
Gargoilizm yoki Pfaundler –Gurler kasaligi sababi glikozalingikanlar almashuvini buzilib biruvchi maxsus omil yo‘qligi
Noproporsianal usish, kalla suyaligi deformatsiyasi va boshqa sklet suyaklarini, yurakda nuqson, kindik va chov churrasi gepato va splenomegaliya.