Muxammad al-Xorazmiy nomidagi tatu samarqand filliaili,,Telekommunikatsiya texnologiyalari va kasb ta’limi’’ fakulteti tt21-05 guruh talabasi To’raqulova Zaynabning prezintatsiyasi

Muxammad al-Xorazmiy nomidagi TATU Samarqand filliaili ,,Telekommunikatsiya texnologiyalari va kasb ta’limi’’ fakulteti TT21-05 guruh talabasi To’raqulova Zaynabning prezintatsiyasi.

Reja:

• Dialogik nutq tushunchasi.
• Intervyu
• Xabar dialoglari
• So`rash surishtirish dialoglari

7 MAVZU: IDORAVIY OG‘ZAKI NUTQ

Dialogik nutqlar insonning muloqot shakllari hisoblanadi. Inson nutqi ko‘rinishlari sifatida dialogik nutq, nutqning shakllanishidagi umumiy qoidalarga hamda insonlar o‘rtasida amalda bo‘lgan muomala etikasi va tamoyillariga bo‘ysunadi. Ayni paytda, ularning har biri shakllanishdagi til xususiyatlari va tildan tashqarida bo‘lgan omillarga munosabati bilan bir-biridan farqlanadi. Ikki kishi o‘rtasidagi har qanday suhbatni dialog sifatida e’tirof etish mumkin. Ammo bu nutqning o‘ziga xos xususiyatlari ana shu ikki kishi o‘rtasida yuzaga kelgan suhbat jarayonida ochiladi.

Intervyu
Xarakteridagi dialoglar savol - javob diologlariga misol bo`ladi. Intervyu muhbirning suhbatdoshi bilan axborot olish maqsadida o`tkazadigan muloqotidir. Intervyu gazeta, radio televideniye uchun mo`ljallangan bo`ladi. Intervyu o`tkazishdan oldin suhbat mavzusi bitiladigan savollar tayyorlab qo`yiladi.
Xabar dialoglari
Ta`kidlab o`tkanimizdek, kishi fikri yoki maqsadini ikkinchi bir kishiga so`zlar vositasiga yetkazib, o`zaro fikr almashadi, aloqada bo`ladi, kayfiyatni ifoda etadi. Dialogik nutq buning yaqqol namunasidir. Fikr almashuv, aloqa bog`lash dialogning xabar turiga kiradi.
Xabar dialoglarida har bir replika o`zidan oldingisi uchun javob o`zidan keyingisi uchun murojaat replikasi bo`lib xizmat qiladi. Xabar dialoglarida murojaat va javob replikalarida biror voqea hodisa, narsa to`g`risida xabar beriladi, tinchlantirish, kechirish ma`nolari ifodalanadi

So`rash surishtirish dialoglari Murojaat replikasi savolni, javob replikasi esa qo`yildan savolining javobini ifodalab keladi. Qayta so`rash dialogida esa javob replikasi murojaat replikasi mazmunini ochishga xizmat qiluvchi savolni ifodalab keladi. Masalan:

• Sen Abdulla Qodiriyning “Mehrobdan chayon” romanini o`qidingmi?
• Yo`q hali. Roman nima haqida?
• Muqaddas dargohda namunaviy kishilar haqida.