Muvozanatli deb tushuniladi. Ammo, har qanday iqtisodiy tizimning bunday holati hayoliydir

Tayanch  so’z  va  iboralar:  pul  taklifi,  depozitlar,  bank  multiplikatori, 
deponentlash  koeffitsienti,  pul  bazasi,  rezerv  normasi,  pul  multiplikatori,  pul 
bozoridagi muvozanat 
 
Nazorat  savollari 
 
1. Pul taklifining mohiyati qanday? 
2. Bank multiplikatori qanday aniqlanadi? 
3. Rezerv normasi nima uchun xizmat qiladi? 
4. Deponentlash koeffitsienti nimani ifodalaydi? 
5. Pul bazasi tarkibi qanday? 
6. Pul bozoridagi muvozanat nimani aks ettiradi?  
 
 
Mavzuga oid masalalar 
 
1.  Iqtisodiyotda  pul  bazasi  300,  majburiy  zahiralar  130,  pul  massasi  960, 
depozitlar 790. Berilgan  ma’lumotlar asosida pul multiplikatorini aniqlang. 
* * *
 
2.  Agar  rezerv  me’yori  0,35  ga,  deponentlash  koeffitsienti  esa  0,3  ga  teng 
bo’lsa: 
a) 
pul multiplikatori miqdorini aniqlang; 

---

 
89 
 
b) 
agar Markaziy bank ochiq bozordagi operatsiyalar orqali pul taklifini 
350  mln.  so’mga  oshirmoqchi  bo’lsa,  davlat  obligatsiyalarini  qanday  miqdorda 
sotib olishi kerak? 
* * *
 
3. 
Iqtisodiyotda  pul  bazasining  hajmi  200  mln.so’m.  Deponentlash 
koeffitsienti  0,8.  Tijorat  banklarining  rezerv  me’yori  20%.  Real  pul  qoldiqlariga 
bo’lgan  talab  quyidagi  tenglik  orqali  ifodalanadi:  L=  0,4Y  –  50i,  daromadning 
hajmi Y = 800. Narxlar darajasi P = 4. Muvozanatli foiz stavkasini aniqlang. 
* * *
 
4. Pulga bo’lgan umumiy talab nominal ifodada 1000 so’mga teng. Aktivlar 
tomonidan pulga bo’lgan talab funktsiyasi: L = 204 – 20i. Nominal foiz stavkasi i 
= 20%. 
a) 
bitimlar uchun pulga bo’lgan talabni aniqlang; 
b) 
agar nominal milliy daromad 2400 ga teng bo’lsa, pul aylanish tezligi 
nechaga teng bo’ladi. 
* * *
 
 
5.  Bank  multiplikatori  2,5  ga  teng.  Pul  taklifining  qo’shimcha  o’sishi  60 
mln. so’mni tashkil etdi. Rezerv me’yorini va pul taklifining qo’shimcha o’sishiga 
sabab bo’lgan ortiqcha rezervlar hajmini aniqlang. 
* * *
 
6.  Iqtisodiyotda  pul  massasi  2,7  mlrd.so’mga  teng.  Pullarni  depozitlash 
koeffitsenti 0,8 ga teng bo’lsa, naqd pullar miqdori (S) nimaga teng bo’ladi? 
* * *
 
7. Agar yillik nominal foiz stavkasi 280 foizga, yillik inflyatsiya darajasi – 
540 foizga teng bo’lsa, real foiz stavkasi qanday bo’ladi? 
 

---

 
90