Мутахассислик фанларнинг ўзига хосликлари

Ўқув мақсадларининг соҳалари
1. Когнитив ўқув мақсадлари соҳаси. Когнитив ўқув мақсадлари соҳаси -ўқув материаллари, маълумотлар, ахборотлар, турли далиллар, тушунчалар, тамойиллар ва методларни билиш (яъни хотирада сақлаш ва эслаш) ва уларни мияда қайта ишлаш орқали тушуниш, амалда қўллаш, таҳлил ва синтез қилиш, баҳолашни ўз ичига олади. У билимларни ёдда сақлаш, яъни хотирани чиниқтириш, интеллектуал ақлий қобилиятларни ривожлантиришни кўзда тутади.
Ўқув мақсадаларни белгилаш америкалик педагог-олимлар Бейджамин Блум раҳбарлигида 1956 йили ишлаб чиққан. «Таксономия» тушунчаси биология фанидан кириб келган бўлиб, классификациялаш, кетма-кетлик ва динамик боликликда системалаштириш- деган маънони билдиради. (иерархия).
“Блум таксономияси” 6 поғонадан иборат.
«Билиш» даражаси когнитив соҳанинг энг қуйи босқичи бўлиб, у тушунчалар, далиллар ва тамойилларни эслаш демакдир. Бу босқичда шахс ўзлаштирган билимларини хотирада сақлаши ва эслаши, уларни номлаши ва айтиб бера олиши керак.
«Тушуниш» босқичида ўзлаштирилган билимлар моҳияти ойдинлаштирилади ва англаб етилади.
«Қўллаш» босқичида ўзлаштирилган назарий билимлар турли шаклларда қўлланилади.
«Таҳлил» босқичи шахсга ўзлаштирилган билимларни таҳлил қилиш имконини беради.
«Синтез» босқичи шахсга ўзлаштирилган билимларни ўзаро бир-бирига боғлаш ва умумий алоқадорликларни аниқлаш имконини беради.
«Баҳолаш» даражаси энг юқори босқич ҳисобланади. Бу босқич олинган билимлар асосида маълум қадриятларга тааллуқли ҳолатларни баҳолаш, қарор қабул қилиш, муаммоларни ҳал қилиш ва баҳолаш мезонларини яратиш кўникмаларини ўзлаштиришни назарда тутади.
Ўқув мақсадларини ифодалашда қуйидагиларга эътибор бериш керак:
- аниқ қўйилганлигига;
- ўлчанадиганлигига;
- реаллиги, амалга ошириш мумкинлигига;
- вақт жиҳатдан белгиланганлигига.
Ўқув мақсадларини ифодалашда муайян аниқ иш ёки ҳатти-ҳаракатни ифодаловчи феъллардан фойдаланилади.