Mustaqillik yillarida O‘zbekistonda bozor munosabatlariga asoslan- gan

Sotuv tizimini tashkil etish va nazorat qilish (kontrolling) 
 
Tijorat kommunikatsiyada ishtirok etuvchi korxona, tashkilot va 
shaxslar tovar sotish tizimida quyidagi vazifalarni bajaradi: 

Tovar va xizmatlarni tarqatishda strategik va taktik rejalarnituzish, 
ularni marketing tadqiqotlari va axborotlarini to‘plash. 

Sotuvni rag‘batlantirish. 

Potensial iste’molchilarga o‘zaro ta’sir. 

Iste’molchilar 
talabini 
o‘rganish, ularning talablariga 
tovarnimoslashtirish. 

Mahsulotlarning potensial iste’molchilarini o‘rganishda aloqa-larni 
tashkil etish. 

Tovar harakatini tashkil etish va rejalashtirish (transport, saqlash, 
nazorat). 

Tanlangan taqsimlash kanali bo‘yicha tovar oqimi harakati uchun 
moliyalashtirish. 

Bo‘lishi mumkin bo‘lgan xavflarni oldini olish va kafolatlash. 
Yuqorida sanab o‘tilgan funksiyalar ishlab chiqaruvchi firma yoki 
vositachi sotuvchi tashkilot orqali ham bajarilishi mumkin. Tovarlarni 
tarqatish kanallarini tanlash muhim bo‘lib, ko‘p jihatdan samaradorlik shu 
omillarga bo‘g‘liq. Sotish kanallari samaradorligi u yoki bu kanaldan 
foydalanganda kutilishi mumkin bo‘lgan samarani bu kanalni tashkil qilish 
va eksplutatsiya qilishga sarf qilingan xarajatlarga nisbati bilan aniqlanadi. 
Tovarlarni sotish jarayonida qarorlarni qabul qilish juda murakkab 
jarayon hisoblanadi. Taqsimlash qismining dastlabki muhim ko‘rsat-kichlari 
quyidagilar hisoblanadi: 
1)
iste’molchilar xatti-harakati; 

---

280 
2)
mahsulot xususiyatlari (saqlash, muddati, sinish-sinmasligi, haj-mi 
va h.k); 
3)
raqobatchilarning xususiyatlari (kuchli, kuchsiz tomonlari); 
4)
ishlab chiqaruvchi korxonaning ko‘rsatkichlari; 
5)
huquqiy–ekologik omillar tahlili. (11.1.-jadval) va b. 
11.1- 
jadval