Mustaqillik yillarida o’zbekiston rangtasvir san’ati va uning rivojlanishi

H.Husniddinxo’jayev va boshqalar. Navoiy va Jomiy

Buni asosan monumental haykaltaroshlik asarlarida ko’rish mumkin bo’lsa ham, dastgohli asarlarda ham ushbu jihatlar yetakchilik qilar edi. Ammo shunga qaramasdan bu davrda D.Ro’ziboyev, H.Husniddinxo’jayev, J.Quttimurodov kabi haykaltaroshlar o’z ijodlari bilan O’zbekiston haykaltaroshlik san’atiga muhim hissa qo’shdilar.

II- bob. Mustaqillik yillarida O’zbekiston haykaltaroshlik sn’ati.

2.1 Muataqillik yillarida tasviriy san’at sohasidagi muhim o’zgarishlar.

О‘zbekistonning mustaqilligi milliy tasviriy san’atimiz taraqqiyotiga katta imkoniyatlar eshigini ochib berdi. Bu davrda tasviriy san’atning rangtasvir, haykaltaroshlik, grafika turlari yanada rivojlandi. San’atning janrlarida о‘nlab rassom va haykaltaroshlarning erkin ijodiy faoliyati keng tus oldi. Sobiq Ittifoq davrida ijodkorlar yagona "sotsialistik realizm" yо‘nalishida ijod qilgan bо‘lsalar, hozir ular hech ikkilanmasdan о‘zlarini qiziqtirayotgan avangardizm, romantizm, impressionizm, abstraksionizm va boshqa qator ijodiy yо‘nalishlarda va mavzularda yuksak badiiy saviyadash asarlarni yaratmoqdalar. Bu yutuqlarning qo’lga kiritilishida shubhasiz tasviriy san’at, uning rivojlanishi uchun davlatimiz tomonidan ishlab chiqilgan ko’plab qaror va farmonlarining hayitga joriy etilishi bo’ldi.O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “O’zbekiston Badiiy Akademiyasini tashkil etish haqida”gi Farmoni, 1997 yil, O’zbekiston Respublikasi Prezidentining “Xalq badiiy xunarmandchiliklari va amaliy san‘atini yanada rivojlantirishni davlat yuli bilan qo’llab-quvvatlash chora-tadbirlari to’g’risida”gi Farmoni, 1997 yil 31 mart, shuningdek, O’zbekiston Respublikasining «Ta‘lim to’g’risida»gi qonuni, Kadrlar tayyorlash milliy dasturi, T. «O’zbekiston» 1997 yil, shular jumlasidandir.

Mamlakatimizda tasviriy san’atning taraqqiyotida О‘zbekiston Badiiy Akademiyasining tashkil etilishi ham muhim ahamiyat kasb etdi. Mazkur Akademiya qoshida Kamoliddin Behzod nomidagi milliy rassomchilik va dizayn instituti, san’atshunoslik ilmiy-tadkdqot instituti, kо‘plab rassomchitik, dizayn kollejlari, "San’at" jurnali faoliyat kо‘rsatmoqda. Hozirda Qoraqalpog‘iston Respublikasi va deyarli barcha viloyatlarda, Respub­lika rassomlar uyushmasining bо‘limlari samarali ish olib bormoqda.

Milliy rassomchilik va dizayn institutida, Tasviriy san’at yо‘nalishlaridagi kollejlarda bugungi jahon ta’tim standartlariga moys keladigan milliy kadrlar yetishib chiqmoqda va ular О‘zbekiston san’atini yanada baland bosqichga olib chiqishi shubhasizdir.

Shuni alohida qayd etish lozimki, mustaqillik yillarida tasviriy san’at sohasini rivojlantirishga xizmat qiluvchi ko;plab hukumat qaror va farmonlari e’lon qilindi. Bundan tashqari ko’plab iste’dodli yoshlar jahonning ko’zga ko’ringan badiiy ta’lim dargohlarida o’qib, o’z bilimlarini oshirib qaytmoqdalar.

Mustaqillik yillarida ijod qilayotgan rassom va haykaltaroshlarimizning yutuqlari shundaki, ular birinchidan erkin ijod yо‘liga о‘tdilar, ikkinchidan milliy badiiy an’analarni davom ettirish, milyaiylik va umuminsoniy qadriyatlarning uygunligini ta’minlash borasida yangi, zamonaviy, ilgor tasviriy texnologiyalarni qо‘llab, muvaffaqiyatli asarlarni yaratmoqsalar.

Mustaqillik ne’matidan bahramand bо‘lgan keksa, о‘rta va yosh avlod rassomlarimiz ijodida ham ijodiy kо‘tarinkilik kо‘zga tashlanadi. Buni M.Saidov, IKо‘ziboyev, B.Boboyev, V.Burmakin, M.Yо‘ldoshev, J.Quttimurodov, T.Mirjalolov, T.Quryozov, A.Ikromjonov, JUmarbekov, B.Jalolov, AMirzayev, Z.Faxriddinov, R.Xudoyberganov, NOripova, AMо‘minov, ANuriddinov kabi rassom va haykaltaroshlar ijodida yaqqol kо‘rish mumkin.

Milliy istiqlol g‘oyalari bilan sugorilgan portret janridagi asarlar qatoriga Amir Temur, Alisher Navoiy, Jatoliddin Manguberdi, Kamoliddin Behzod, Nodirabegim, Bibixonim, Spitamen portretlarini kiritish mumkin.

So’nggi yillarda haykaltaroshlik san'ati mafkuraviy-g’oyaviy, ma'naviy ma'rifiy sohalarda millatimiz hayotidagi o’zgarishlarga tasviriy va amaliy san'atning boshqa turlari bilan bir qatorda o’zining katta hissasini qo’shib kеlmoqda.