Mustaqillik yillarida davlat boshqaruvi tizimida amalga oshirilgan islohotlar

" Mustaqillik yillarida davlat boshqaruvi tizimida amalga oshirilgan islohotlar." — Транскрипт:
1 Mustaqillik yillarida davlat boshqaruvi tizimida amalga oshirilgan islohotlar
3 МАВЗУНИНГ РЕЖАСИ: МАВЗУНИНГ РЕЖАСИ: 1. Ozbekistonning o`ziga xos taraqqiyot yo`lini tanlashi. Taraqqiyotning Ozbek modeli va uning o`ziga xos xususiyatlari. 2. Ozbekiston Talim Tizimining Rivojlanishi va takomillashuvining eng muhim yonalishlari. Kadrlar tayyorlash milliy dasturi 3.Аҳолини турмуш даражасини юқори даража таъминлаш. Аграр секторни ривожланиши. 4 Ozbekistonning tashqi siyosatida dostlik aloqalarini mustahkamlash 5. Ozbekiston va jahon xamjamiyatiga kirib borishida
4 Tayanch iboralar: Ўзбек модели, ta`lim tizimi, kadrlar tayorlash milliy dasturi, otish davri, Qonun ustuvorligi, chet tillarni organish,qishloq taraqqiyoti, shaxs, davlat va jamiyat,uzluksiz talim,fan,ishlab chiqarish,
5 Ozbek modelining tamoyillari: 1.Iqtisodiyotning siyosatdan ustuvorligi va u mafkuraviy holatlardan xoli. 1)Mulkni davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish. 2) Bozor infratuzilmasini shakllantirish. 3) Aholini ijtimoiy himoyalash. 2. Davlatning bosh islohotchiligi: 1) Davlat iqtisodiy ozgarishlarning tashabbuskori va bosh islohotchisi. 2) Iqtisodiyotni ijtimoiy sohaga yonaltiradi. 3) Iqtisodiy faoliyatning huquqiy asosini yaratadi. 4) Iqtisodning erkinlashtirilishini taminlaydi. 5) Ijtimoiy muammolarni hal qiladi.6) Ishbilarmonlik, tashabbuskorlikni qollab-quvvatlaydi. 3. Qonun ustuvorligi: 1) Qonun ustuvorligi tamoyili sud-huquq tizimini rivojlantirish bilan bogliq. 2) Qonun oldida hammaning tengligi. 3) Davlat hokimiyatining bolinish tamoyili, mustaqilligini taminlash. 4.Kuchli ijtimoiy siyosat: 1) Aholini ish bilan taminlash (3 ta sektorning: davlat, xususiy va nodavlat sektorining vazifasi). 2) Daromad siyosatini yuritish: pul daromadi. 3) Ijtimoiy taminot, ijtimoiy kafolat, ijtimoiy adolatni taminlash. 4) Aholiga ijtimoiy xizmat korsatish. 5) Xalqning moddiy turmush sharoitini yaxshilash. 6) Har kimning mehnat qilishi uchun keng imkoniyat yaratish, qobiliyatiga yarasha ish bilan taminlash. 5.Bozor iqtisodiyotiga otishning bosqichma-bosqichligi tamoyili: 1) Bosqichma-bosqich, tadrijiy yol bilan amalga oshirish. 2) Mamuriy-buyruqbozlik tizimiga barham berib, asta-sekin boshqaruvning demokratik, erkin iqtisodiy boshqaruviga otish. 3) Kishilar tafakkuri, ongini bosqichma-bosqich takomillashtirish. 4) Odamlarning qashshoqlanishiga yol qoymaslik. 5) Jamiyat siyosiy sohasini, davlat va jamiyat qurilishini asta-sekin isloh qilish.
7 Oqituvchi - bu talim turlari uchun davlat tomonidan belgilangan Ozbekiston uzluksiz talimining davlat talim standartlari doirasida talim tarbiya beruvchidir. Otish davri" bolgan birinchi bosqich yillarni oz ichiga oldi. Otish davri deyilganda koz oldimizga bir tuzumdan, ikkinchi tuzumga, bir korinishdan ikkinchi korinishga otish va hokazolar keladi Ikkinchi bosqich – yillarni oz ichiga olib, "Bunda Milliy dasturni keng miqyosda toliq amalga oshirishga erishish" goyasi ilgari surilgan. Uchinchi bosqich – 2005 yil va undan keyingi yillarga moljallangan bolib, unda toplangan tajribalarni tahlil etish va umumlashtirish asosida ozgaruvchan ijtimoiy –iqtisodiy shart-sharoitlarni etiborga olgan holda kadrlar tayyorlash tizimini takomillashtirish va yanada rivojlantirish zarurligi takidlangan. Prizidentimiz I.A. Karimovning talim sohasini isloh qilishga qaratilgan nutqlari, ilmiy asarlarini organib, nazariy jihatdan taxlil qilish asosida quyidagilarni bugungi kunimiz uchun ota zarur deb ajratdik: Birinchidan, Qonun ustunligi bizning islohatlar modelimizdagi yetakchi tamoyildir. Ikkinchidan, Talim-tarbiya soxasida amalga oshirilayotgan isloxatlarni xayotga tadbiq etishda bosqichma- bosqich otkazish prinsiplarining qoyilganligi. Uchinchidan, talim sohasida oquv jarayonini insonparvarlashtirish. Tortinchidan, tarbiyalanuvchilarda erkin fikrlash qobiliyatini shakllantirish va rivojlantirish. Beshinchidan, talim turlarini tanlashda erkinlik. Oltinchidan, talimni isloh qilish davlatimizning ustivor vazifasidir. Ettinchidan, talim sohasini isloh qilishda halqaro hamkorlikka etibor qaratish kabi dolzarb masalalar.
8 Ozbekiston talim tizimining rivojlanishi va takomillashuvining eng muhim yonalishlari
9 1997- yil 29 avgust Ozbekiston Respublikasi Oliy Majlisining IX sessiyasida yangi -Talim togrisidagi Qonun va Kadrlar tayyorlash milliy dasturi qabul qilindi. Kadrlar tayyorlash milliy dasturida mamlakatimizda talim islohotlarini yanada chuqurlashtirish vazifalari va dasturlarni ro`yobga chiqarish bosqichlari asoslab berildi. Dastur asosida kadrlar tayyorlashning - milliy modelli yaratildi. Kadrlar tayyorlash milliy dasturi Ozbekistonning strategik maqsadi rivojlangan demokratik davlat barpo etish taraqqiy etgan mamlakatlar hamjamiyatining teng huquqli azosiga aylanishning ifodasidir. Prezidentining 2012 yil 10 dekabrda qabul qilingan Chet tillarni organish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari togrisidagi qarorining muhim ahamiyatga ega ekanini qayd etish lozim.
10 Kadrlar tayyorlash milliy modelining asosiy komponentlari: Shaxs - kadrlar tayyorlash tizimining bosh ob`ekti va sub`ekti, ta`lim soxasidagi xizmatlarning iste`molchisi va ularni amalga oshiruvchisi. Davlat va jamiyat - ta`lim va kadrlar tayyorlash tizimining faoliyatini tartibga solish va nazorat qilishni amalga oshiruvchi kadrlar tayyorlash va ularni qabul qilib olishning kafili. Uzluksiz ta`lim - malakali raqobatbardosh kadrlar tayyorlashning asosi bolib, ta`limni barcha turlarini davlat ta`lim standartlarini, kadrlar tayyorlash tizimi tuzilmasi va uningfaoliyat korsatish muhitini oz ichiga oladi. Fan - yuqori malakali mutaxassislar tayyorlovchi va ulardan foydalanuvchi ilgor pedagogik va axborot tehnologiyalarini ishlab chiquvchi
11 2009 yili, yani Qishloq taraqqiyoti va farofonligi yili»da Qishloqlarimiz qiyofasini ozgartirish, agrosanoat majmuida olib borilayotgan islohotlarni chuqurlashtirish, qishloq aholisining hayot darajasi, ijtimoiy-siyosiy va madaniy saviyasini oshirish ijtimoiy masalalariga alohida etibor qaratildi. Mazkur maxsus davlat dasturi Qishloq taraqqiy topsa, yurtimiz obod, hayotimiz yanada farovon boladi, degan goyani ozida mujassamlashtirgan edi.... Qishloq hayotini obod etishda ularning qiyofasini ozgartirish, bugun qishloq joylarda yashayotgan odamlarning turmush sharoitini zamon talablariga moslashtirish, kerak bolsa, uni shahar sharoitiga yaqinlashtirish goyat muhim orin tutadi. Keng kolamli ishlab chiqarishni mahalliylashtirish dasturi doirasida otgan yili 840 dan ortiq loyiha amalga oshirildi va bu mahalliylashtirilgan mahsulot ishlab chiqarish hajmini 2008 yilga nisbatan 2,3 barobar oshirishni taminladi». Mustaqillikning iqtisodiy asoslarini yaratish milliy tiklanishning muhim shartlaridan biri Qishloq aholisining turmush darajasini yuksaltirish maqsadida 2008 yil 20 oktyabrda Ozbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov ning Oziq-ovqat ekinlari ekiladigan maydonlarni optimallashtirish va ularni etishtirishni kopaytirish chora-tadbirlari togrisidagi Farmoni muhim ahamiyat kasb etdi. Farmonda yurtimiz fuqarolarining katta qismi yashab kelayotgan qishloq joylari aholisining turmush kechirish sharoitlarini yanada yaxshilashga etibor qaratildi.
12 Мамлакатда камба ғ алликка қ арши курашиш учун зарур институтлар яратилди. Бу авваламбор И қ тисодий тара ққ иёт ва камба ғ алликни қ ис қ артириш вазирлигининг ташкил этилиши, камба ғ алликка қ арши курашиш бўйича давлат сиёсатини белгилаб беради. Ижтимоий ҳ имояга му ҳ тож ва кам таъминланган оилаларни қ ўллаб- қ увватлаш ма қ садида я қ инда Ма ҳ алла ва оилани қ ўллаб- қ увватлаш вазирлиги ташкил этилди. Мазкур вазирлик фу қ ароларнинг ўзини ўзи бош қ ариш институтлари фаолиятини мувофи қ лаштирувчи масъул давлат органи сифатида ижтимоий ҳ имояга му ҳ тож ва кам таъминланган қ атламларини ани қ лаш ва манзилли кўмак бериш борасида самарадорликни оширишга хизмат қ илади. Ўзбекистонда охирги уч йил мобайнида камба ғ алликни камайтиришга қ аратилган чора-тадбирлар натижасида а ҳ оли жон бошига реал жами даромад 43,9 фоизга, ўртача ҳ исобланган номинал ойлик иш ҳ а қ и 79,7 фоизга ошди. Жа ҳ он банкининг «Ўзбекистон фу қ ароларини тинглаб» лойи ҳ аси доирасида, уй хўжаликлари орасида ўтказилган сўровнома натижаларига кўра, 2020 йилнинг январь-март ойлари учун ўртача камба ғ ал хонадоннинг ойлик даромади тахминан 1,5 миллион сўмни ташкил этиб, та ққ ослама нархларда бу кўрсаткич ўтган йилнинг мос даврига нисбатан 12 фоизга ошган.
13 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳ аракатлар стратегиясини келгусида амалга ошириш чора-тадбирлари тў ғ рисидаги Президент Фармойишида муайян маънода ҳ озиргача амалга оширилган ишлар сар ҳ исоб қ илинди. фа қ атгина жорий йилнинг биринчи ярмида 2,7 минг километр автомобиль йўллари қ урилди ва таъмирланди, 84 минг 300 та иш ўрни яратилди йилларда ша ҳ арларда энергия жи ҳ атдан самарадор арзон кўп квартирали уйларни қ уриш ва реконструкция қ илиш дастури амалга оширилмокда, унинг доирасида 50 минг 286 та хонадондан иборат 1 минг 136 та кўп қ аватли уйларни, бундан таш қ ари, намунавий лойи ҳ а асосида қ ишло қ жойларида 75 минг турар жойларни қ уриш мўлжалланган.
14 Мустақиллик йилларида амалга оширилган ислоҳотлар орасида қишлоқларда амалга оширилган ўзгаришларни алоҳида таъкидлаш ўринли. Истиқлол йилларида қишлоқни устун даражада ривожланишини таъминламасдан, қишлоқ хўжалигини сифат жиҳатидан янги асосларда қайта тикламасдан туриб мамлакатда иқтисодий ислоҳотлар самарадорлигига эришиб бўлмасди. Мамлакат аҳолисининг 60 фоизи қишлоқларда истиқомат қилиши, туғилиш кўплиги туфайли иш билан таъминлаш муаммолари, қишлоқ аҳолисининг 50 фоизидан ортики 18 ёшга етмаган ёшлардан иборатлиги, мамлакат иқтисодиётида қишлоқ хўжалиги салмоғи юқорилиги хусусан, аграр секторнинг мамлакатда ишлаб чиқарилган ялпи ички маҳсулотнинг 24 фоизи, меҳнат ресурсларининг 27 фоизи қишлоқларга тўғри келиши бунга далилдир. Бу борада кишлок хужалигида ишлаб чикариш самарадорлигини ошириш борасидаги муҳим чора-тадбирлар кўрилди, йиллар давомида қишлоқ хўжалигини ислоҳ қилиш масалалари бўйича 10 дан ортиқ қарорлар қабул қилди йилда 3541 минг гектар экин майдонининг 3326 минг гектари ёки 94% ширкат, фермер ва деҳқон ҳўжаликлари ихтиёрида бўлса, бугунги кунда улар деярли шундан 992 минг гектари фермер ҳўжаликлари тасарруфига ўтди. * Кишлоқ аҳолисини табиий газ ва ичимлик суви билан таъминлаш ёш Ўзбекистон давлати иктисодий сиёсатининг мухим йуналишларидан бири бўлди йилларда кишлок жойларда 631,0 мингта иш жойи барпо этилди. * 1990 йилда респуликада биронта ҳам фермер хўжалиги фаолият юритмаган бўлса, қишлоқ хўжалиги экин майдонларининг хўжалик шакллари бўйича тақсимланишига эътибор қаратилиб, 2000 йилга келиб улар тасарруфидаги ерлар 632,2 минг гектарга, 2010 йилга келиб эса 3 млн 143 минг гектарга етган.
16 4). Xalqaro maydondagi vaziyat va yuzaga kelayotgan har qanday tahlikadan qatiy nazar, davlatimiz mustaqilligi va suvereniteti, xavfsizligi va barqaror ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyoti hamda barcha fuqarolarimiz farovonligi ishonchli tarzda taminlanishi zarur. Mamlakat ichki hayotida kuzatilayotgan ochiqlik, innovatsiya va yangilanishlar, shuningdek, iqtisodiy liberallashtirish, bozorni rivojlantirish, tadbirkorlik muhitini yaxshilash, raqamlashtirish, yangi texnologiyalarni joriy qilish, talim va marifat, fuqarolar faolligi va inson huquqlari himoyasiga etibor – bularning barchasi, shubhasiz, mamlakatimizning tashqi siyosatiga tasir etmoqda.Ustuvor yonalishlar haqida fikr bildirilganda, dunyoning turli mamlakatlari bilan ikki tomonlama aloqalar nazarda tutiladi. Bunda salmoqli siyosiy, iqtisodiy, harbiy va boshqa salohiyatga ega yetakchi davlatlarga alohida etibor qaratiladi. Bu tabiiy va mutlaqo adolatlidir. Ammo, tashqi siyosat qanday asosiy vazifalarni yechim topishi kerakligidan ham kelib chiqish lozim. Ulardan eng muhimi davlat va jamiyatning muvaffaqiyatli ichki rivojlanishi, islohotlarni amalga oshirish, aholi turmush farovonligining oshishini taminlash, hayot sifatini kotarish uchun qulay tashqi sharoitni yaratish hisoblanadi.Ikkinchi vazifa – Ozbekiston atrofida tinchlik, barqarorlik va xavfsizlik muhitini shakllantirishdir. Mamlakatimiz joylashgan mintaqadagi xavfsizlik barqaror rivojlanishning eng asosiy shartidir. Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev Markaziy Osiyo davlatlari – bizning bevosita qoshnilarimiz bilan dostona, yaqin qoshnichilik va ozaro manfaatli aloqalarni rivojlantirish va mustahkamlashni asosiy ustuvor tashqi siyosiy yonalish sifatida belgilab berdi.
18 5). Ozbekiston Respublikasi ozining xohish irodasi va taklifiga kora yil 2martda jahondagi eng nufuzli xalqaro tashkilot Birlashgan Millatlar Tashkilotiga qabul qilindi. Mamlakatimiz jahon hamjamiyatining tola teng huquqli azosi boldi. Mamlakatimiz Prezidenti I.Karimovning BMT Bosh Assambleyasining 1993 yilda bolgan 48-sessiyasida ishtirok etishi va unda 27 sentyabrda qilgan maruzasi Ozbekistonni jahonga qohna va yosh navqiron davlat sifatida namoyon etdi. Ozbekiston Respublikasi nomidan Markaziy Osiyoda xavfsizlik, barqarorlik va hamkorlik masalalari boyicha BMTning Toshkentda doimiy ishlovchi seminarini chaqirish, narkobiznesga qarshi kurashni kuchaytirish, Orol muammosini hal etish va boshqa masalalar boyicha bir qator takliflarni ortaga qoydi. Ozbekistonning tashabbusi bilan va BMT rahnamoligida 1995 yil seentyabr kunlari Markaziy Osiyoda xavfsizlik va hamkorlik masalalariga bagishlangan Toshkent kengash- seminari bolib otdi. Xalqaro kengashda ishtirok etgan 31 davlat va 6 xalqaro tashkilotdan kelgan muxtor vakillar mintaqa xavfsizligining, mojarolarning oldini olish, integratsiya jarayonlarini chuqurlashtarishning ishonchli tizimini barpo etish masalalari yuzasidan oz fikrlarini, takliflarini aytdilar yil dekabrda respublikamizda YuNESKO ishlari boyicha Ozbekiston Respublikasi milliy komissiyasi tashkil etildi, u idoralararo organ bolib, tarkibiga talim, fan, madaniyat va axborot soxasidagi vazirliklar va idoralardan 49 kishi azo boldi. YuNESKO Markaziy Osiyo taraqqiyotini organish, tiklash va ommalashtirishga katta ahamiyat bermoqda. "Ipak yoli - muloqot yoli" deb nomlangan yirik tadqiqotda Markaziy Osiyoga birinchi darajali ahamiyat berildi