Mustaqil o’zbekistonda

Kichik guruhlarga bo’lib dars o’tish:

• 
  o’quvchi-talabalarni hamkorlikda ishlashga, bilish jarayonini faollashtirishga, ularda kommunikabellik, kirishimlilik, boshqalarni fikrini eshitishni o’rgatadi;
  
• 
  berilgan topshiriqni birgalikda bajarish jarayoni-da o’rtoqlari tomonidan bildirilgan fikrlarni muhokama qilishga moyillik paydo bo’ladi;
  
• 
  savollarni aniq shakllantirishni, beradigan javob-larni asoslab berishni o’rganadilar;
  
• 
  ta’lim oluvchining potentsial imkoniyatlarini ro’yob-ga chiqarishga yordam beradi. Bilmaganlarini so’rab o’rga-nish imkoniyati yaratiladi. Ta’lim oluvchilar bilimini o’zaro hamkorlikda boyishini ta’minlaydi;
  
• 
  tortinchoq talabalar o’z bilimlari, mahoratlarini namoyon qilish imkoniyatiga ega bo’ladilar;
  
• 
  qobiliyatli, iqtidorli o’quvchi-talabalar o’z qobili-yatlarini namoyish qilish, boshqalarga yordam berish, ularga o’rgatishlari va ulardan ham nimanidir o’rganishlari mumkin;
  
• 
  kichik guruhlarda ishlash har bir o’quvchi-talabaga o’zini guruhning bir bo’lagi sifatida his qilish, bir-birlarining muvaffaqiyatlarini ko’rsatishga o’rganadilar.
  

Kichik guruhlarga bo’lib dars o’tish samarali bo’lishi uchun quyidagi qoidalarga amal qilish zarur:

1. 
   Dars materialani o’zlashtirish jarayonida talabalar jamoa bo’lib ishlashi kerak.
   
2. 
   Har bir guruhda albatta a’lochilar bo’lishi, kichik guruh tarkibi aralash bo’lgani ( qizlar, yigitlar ) ma’qul.
   
3. 
   Butun guruh va alohida talabani taqdirlash tizimi ko’zda tutilgan bo’lishi lozim.
   

Tadqiqotlar yana shuni ko’rsatadiki, o’quvchi, talabalarni kichik guruhlarga bo’lib dars o’tishni tashkil etishning o’zi etarli emas ekan. Kutilgan natijaga erishish uchun yana ikki komponent: guruhni rag’batlantirish va shaxsan mas’uliyatni his qilish mexanizmi va uni rag’batlantirish tizimini ishlab chiqish kerak ekan. Agarda guruh miqyosida rag’batlantirish etarli bo’lmasa, guruh a’zolari o’z o’rtoq-lari o’tilayotgan darsni o’zlashtirishiga uncha ahamiyat bermay qo’yadi.
Guruhlarni kichik guruhlarga bo’lishni qanday qoidalar yoki tamoyillar asosida amalga oshirish lozim, guruhlar qanday tuzilganda yuqori samara beradi degan savolga aniq javob, universal qoida yo’q. Guruhlarni kichik guruhlarga bo’lishda:

1. 
   qo’yilgan ta’lim maqsadlari, shakli, natijasi;
   

b) beriladigan topshiriq, texnologik xarita bo’yicha
qo’llashni mo’ljallagan ta’lim metodi va usullarini hisobga olishimiz kerak.
O’quvchi-talabalarni kichik guruhlarga bo’lishda tasodifiy belgidan foydalanishimiz mumkin:
- auditoriyada joylashganliklariga qarab bo’lib chiqish mumkin. O’qishdagi natijalariga ko’ra:
- baravarlashtirish guruhi sifatida tashkil qilinganda, kichik guruhlarga turla darajada o’qiydigan talabalar birlashtiriladi.
- qo’llab-quvvatlash va rivojlantirish guruhi tarzida tashkil qilinganda, iqtidorli talabalar, o’qish darajasi nisbatan pastroq guruhlarga ajratiladi.
Bajariladigan topshiriqqa ko’ra juftlikni, 4-5 kishidan iborat yoki undan ko’p o’quvchi-talabalardan tashkil topgan guruhlarga bo’lish mumkin.
Kichik guruhlarni faoliyat ko’rsatishi vaqti, bir top-shiriqni bajarguncha amal qiladigan guruhlar, bir necha mashg’ulot mobaynida birgalikda ishlaydigan guruhlar, tarkibi o’zgarib turuvchi guruhlar tarzida tashkil etish mumkin.