Mustaqil o’zbekistonda

seminar va amaliy – tajriba ishlar shaklidagi mashgulotlar
Seminar mashgulotlari O’quvchilarning mavzudagi muxim masalalarni chukur urganish yuzasidan mustakil ishlashini, keyinchalik ularni jamoa bulib muxokama kilishini tashkil etish shaklidir.
Mavzu urganilgunga kadar O’qituvchi O’quvchilar uchun savol va topshiriklar tuzib chikadi. Kirish mashgulotida u O’quvchilarni materialning mazmuni, kilinadigan ishning xarakteri bilan kiskacha tanishtiradi, ularga xar kaysi seminar uchun topshirik beradi va tayyorlanishi uchun adabiyot ko’rsatadi. Bir xil vazifalar xamma uchun umumiy buladi, boshka vazifalar ayrim O’quvchilarga yoki 3 – 4 kishidan tuzilgan guruhga beriladi. Bunda xamma O’quvchilar seminar uchun dasturdagi majburiy materiallar minimumini ishlab chikishlari kerak.
Seminarlarga 2 – 3 xafta tayyorgarlik kuriladi. O’quvchilar adabiyotni urganadilar, material yigadilar, xar xil kuzatishlar utkazadilar, uz axboratlari yuzasidan tezislar tuzadilar.
Seminarlar ukish vaktida utkaziladi. Bunday mashgulotlar mikdori mavzuning mazmuniga va uni urganish ajratilgan vaktga boglik. O’quvchilar mashgulotlarda axborot beradilar; ularga turli xil namoyish etiladigan narsalarni ilova kiladilar. Masalani muxokama kilishda xamma O’quvchilar ishtirok etishadi. Seminarga puxta tayyorlanish uchun O’qituvchi ayni bir vazifani xammaga yoki bir necha O’quvchiga berishi, ma’ruzachini esa mashgulot boshlanishida tayinlashi mumkin.
Seminar mashguloti O’qituvchi raxbarligida utkaziladi, u O’quvchilar ishini yunaltirib turadi, mavzu savollari muxokamasini yakunlaydi, zarur kushimcha, tuzatishlar kiritadi, materialni sistemaga soladi. Ma’ruza kilgan, muxokamada katnashgan O’quvchilarga baxo kuyiladi.
Bu usulning afzalligi O’quvchilar e’tiborini darsga jalb etish bilan ularning kizikishini orttirish, uz ustida mustakil ishlashga, fikrlashga urgatish, darsni faollashtirish va O’quvchilar kobiliyatini ustirishdir.
Amaliy tajriba mashgulotlari sinf – dars tizimi shaklida olib borilmaydigan mashgulot turi bulib, u maxsus jixozlangan xona yoki aloxida ajratilgan tajriba uchastkasida, shuningdek, bevosita ta’lim ishiga alokador ma’lum ob’ektni kuzatish, urganish yuli bilan olib boriladigan mashgulotdir.
Ta’limning bunday mashgulotlarini tashkil kilish ikki xil yul bilan olib boriladi:
1. Amaliy tajriba mashgulotlari.
2. Ekskursiyalar.
1. Amaliy tajriba mashgulotlari. V – IX sinflarda utiladigan amaliy tajriba mashgulotlari asosan maktab ustaxonasi va O’quv–tajriba er uchastkalarida olib boriladi.
Amaliy tajriba mashgulotlari xam uz xarakteriga kura ikki turga ega: