Mustaqil ishi mavzu: Noorganik ionlar, ularning funksiyalari Tekshirdi: Yunusova Muslima Reja

Mirzo Ulug’bek nomidagi
O’zbekiston Milliy Universiteti
Biologiya fakulteti 2-kurs 20-02 guruh
talabasi Sodiqova Layloning
,,Biokimyo va molekulyar biologiya’’
fanidan tayyorlagan
MUSTAQIL ISHI

Mavzu:Noorganik ionlar, ularning funksiyalari


Tekshirdi: Yunusova Muslima

Reja:

1. 
   Azot ioni haqida umumiy tushunchalar.
   
2. 
   Azot ionining inson hayotidagi ahamiyati
   
3. 
   Kremniy ioni haqida ma’lumotlar.
   
4. 
   Ionning organizmdagi roli.
   

Azot ioni haqida umumiy tushunchalar.
Hayot uchun keraksiz gazni 1772-yilda shved kimyogari Karl Sheele «aynigan havo» deb atagan. Lavuazye esa unga biz tanigan nomni, ya'ni, «azot» nomini qo‘yib bergan.. Shunga ko‘ra, «azot» termini «jonsiz» deb tarjima qilinsa o‘rinli bo‘ladi. Bunda Lavuazye ushbu elementning nafas olish uchun kerkasiz bo‘lganiga ishora qilgan va uni tiriklik uchun keraksiz modda deb o‘ylagan.
Azot (lot. Nitrogenium) – Mendeleyev davriy sistemasining V guruhiga mansub kimyoviy element. Tartib raqami 7, atom massasi 14,0067. Azot – rangsiz, hidsiz gaz; Yer po‘stining og‘irlik jihatidan 0,01 % ini tashkil etadi. Havoda erkin holda bo‘ladi (havoning og‘irlik jihatidan 75,6 %; hajm jihatidan 78,9 % azotdan iborat). Tuproqda turli minerallar va organik birikmalar tarkibiga kirgan holda uchraydi; masalan, oqsil moddalarda 17 %, odam tanasida 3 % gacha bo‘lishi mumkin.

Azotning umumiy ahamiyati
Azot o‘simliklar uchun asosiy „oziq“lardan biridir. Mineral va organik birikmalari tuproqqa yog‘in-sochin bilan yoki o‘g‘it sifatida tushadi. Erkin azot ammiak sintezida, baʼzi kimyoviy reaksiyalarda inert muhit hosil qiluvchi sifatida, simobli termometrlardagi bo‘shliqni to‘ldirishda, yonuvchan suyuqliklarni bir idishdan ikkinchi idishga haydashda va boshqa maqsadlarda ishlatiladi.
Suyuq azotdan past temperatura bilan bog‘liq bo‘lgan ishlarda (kriostatlar, vakuum qurilmalar va boshqalarda) foydalaniladi. Azotning tabiiy birikmalari ammoniy xlorid va turli nitratlar (selitralar)dan iborat. O‘rta Osiyoning quruq cho‘l iqlimida ko‘p miqdorda selitra to‘planadi. Azot oqsillar, nuklein kislotalar,xlorofill va fermentlarning ajralmas tarkibiy qismi bo‘lganligidan o‘simliklar hayot faoliyatida asosiy ahamiyatga ega. O‘simliklar tuproqdagi azotli moddalarni o‘zlashtirib, ulardan oqsil hosil qiladi. Havodagi erkin azotni azot birikmalariga aylantiruvchi mikroorganizmlar tufayli tuproqda ancha miqdorda azot to‘planadi.