Mustaqil ish Bajardi: Saidov Nurmuhammad Qabul qildi : Navoiy- 2021 Yorug’lik interferensiyasi Reja

2.Difraksion hodisasi. Gyuygens prinsipi. Difraksiya deb, to`lqinlarning kichik to`siq yoki tirqishga tushganda uning geometrik soya tomoniga tarqalish hodisasiga aytiladi.

Difraksiya hodisasini suv sirtida tarqalgan to`lqinlarda yaqqol kuzatish mumkin. Suvda tarqalayotgan to`lqin biror to`siqqa etib borganda undan qisman qaytib, qolgan qsmi esa uning chetidan o`tib harakatini davom ettiradi. Bunda to`siqning o`lchamiga qarab qiyidagi manzara hosil bo`ladi.

Agar to`siqning o`lchami l to`lqinning to`lqin uzunligi dan juda katta, yani bo`lsa, to`siqning tiniq soyasi hosil bo`ladi.

Agar to`siqning o`lchami l to`lqinning to`lqin uzunligi ga yaqin, yani bo`lsa, to`lqin to`siqning geometrik soya tomoniga tarqaladi. Bunda difraksiya hodisasi sodir bo`ladi.

Agar to`siqning o`lchami l to`lqiniing uzunligi dan kichik, yani bo`lsa, to`lqin to`siqni butunlay o`rab oladi va go`yo hech qanday to`siq bo`lmaganday tarqaladi.

Shunday qilib, difraksija hodisasi kuzatiladigan to`siq yoki tirqishga difraksion to`siq yoki difraksion tirqish deyiladi. To`lqinlarning difraksiya hodisasini 1690 yilda Gollandiyalik olim Gyuigens tomonidan tavsiya qilingan prinsip asosida tushuntirish mumkin. Gyuygens prinsipi quyidagicha tariflanadi:

To`lqin frontiga uchragan har qanday nuqta old tomonga tarqaluvchi yangi to`lqin manbai bo`laoladi.