Musiqiy ovoz rejissyorligi va informatika kafedrasi umurov nodir qosimovich

f, p, crech.
va boshqalar. 
Dinamik belgilarni kiritish uchun biror nota belgilanishi va «Text» menyu-

---

48 
buyrug„idan «Expression» buyrug„i tanlanishi lozim. Agarda, dastlab biror nota 
belgilab olinmagan bo„lsa, «Expression» buyrug„i tanlanganidan so„ng dinamik 
belgi kiritilishi kerak bo„lgan joy sichqoncha yordamida ko„rsatiladi. Matn kiritish 
kursori paydo bo„lgan joyda sichqonchaning o„ng tugmasini bosish orqali kontekst 
menyusi ochiladi (yoki klaviaturaning «menyu»
6
klavishasidan foydalanish 
mumkin). Taqdim etiladigan ro„yxatdan kerakli matn yoki belgi tanlanadi. 
Dinamik belgilarni «Ctrl+E» tezkor klavishalar kombinatsiyalaridan foydalanib 
ham qo„yish mumkin. Ko„p qo„llaniladigan dinamik belgilar uchun tezkor 
klavishalarning kombinatsiyalari mavjud. Ulardan ko„proq foydalanish ish 
unumdorligiga ijobiy ta‟sir ko„rsatadi. Tezkor klavishalar kombinatsiyalarida 
«Num» degan atama uchraydi. «Num» – bu kompyuter klaviaturasining 
kalkulyatori. Bunday tezkor klavishalardan foydalanish ushun klaviatura 
kalkulyatori («NumLock» indikatori) yoqilgan bo„lishi kerak. Rasmda dinamik 
belgilarning taqdim etiladigan ro„yxati va bu belgilarga mos tezkor klavishalar 
kombinatsiyalari ko„rsatilgan: 
«Technique»
– ijrochi yoki dirijyor uchun texnik ko„rsatmalar, masalan, 
arco, tutti
va boshqalar. Ushbu ko„rsatmalarni kiritish «Expression» buyrug„i 
yordamida dinamik belgilarni kiritishga o„xshash amalga oshiriladi. Texnik 
belgilarni kiritishni «Ctrl+T» tezkor klavishalar kombinatsiyasidan foydalanib ham 
6
«Menyu» klavishasi – klaviaturaning pastki qismida, o„ng tomonidagi «Ctrl» klavishasi yonida 
joylashgan. 

---

49 
boshlash mumkin. Ko„p qo„llaniladigan texnik belgilar uchun tezkor 
klavishalarning kombinatsiyalari mavjud. Quyidagi rasmda texnik belgilarning 
taqdim etiladigan ro„yxati va bu belgilarga mos tezkor klavishalar kombinatsiyalari 
keltirilgan: 
«Lyrics»
– vokal partiyasining matnosti so„zlari. Sibeliusda vokal