|
Glossariy-1
|
|
Atama va tushunchalar
|
Terms and concepts
|
Термины и понятия
|
Ta’rif
|
|
Tebranish amplitudasi
|
Oscillation amplitude
|
Амплитуда колебаний
|
Tebranish harakatlari amalga oshiriladigan fazo doirasi tebranish amplitudasi (kengligi) deyiladi.
|
|
Oberton
|
Overtone
|
Обертон
|
tovush toʻlqinlarining murakkab shakli natijasida yuzaga keladi. Musiqaning elementar nazariyasi fani musiqaning tembr xususiyatlarini keng oʻrganmaydi, bu borada cholgʻushunoslik va orkestrovka fanlari doirasida bahs yuritiladi.
|
|
Tembr
|
Timbre
|
Тембр
|
Tovushning sifat xususiyati, uning rang-barangligiga
|
|
Tovush balandligi
|
Pitch of tone
|
Высота звука
|
Tebranayotgan egiluvchan jismning tebranish tezligi, ya’ni chastotasiga bogʻliqdir.
|
|
Tovush qattiqligi (kuchi).
|
Sound volume
|
Громкость звука
|
Tebranish harakatining kuchiga, ya’ni, tovush manbai boʻlgan jismning tebranish kengligiga bogʻliqdir.
|
|
Musiqiy tizim
|
Musical system
|
Музыкальная система
|
Balandlik boʻyicha muayan oʻzaro munosabatlarda boʻlgan tovushlar qatoridan iborat.
|
|
Glossariy-3
|
|
Atama va tushunchalar
|
Terms and concepts
|
Термины и понятия
|
Ta’rif
|
|
Nota yozuvi
|
Music notation
|
Нотное письмо
|
Tovushlarninota deb ataluvchiyoʻzmabelgilaryordamidaifodalashgaqaratilgantizimdir.
|
|
Nota
|
Note
|
Нота
|
Lotinchasoʻzboʻlibbelgi, yozuvma’nosinibildiradi
|
|
Kalit
|
Clef
|
Ключ
|
Кalit nota yoʻliningboshidaasosiychiziqlarningbirigaqoʻyiladi
|
|
Pauza
|
Rest,
Pause
|
Пауза
|
Musiqa tovushi yangrashining vaqtincha toʻxtalishi
|
|
Nota choʻziminin uzaytiruvchi nuqta
|
Augmentation dot
|
Точка, увеличивающая длительность ноты
|
Biror tovush choʻzimini yarim baravar uzaytiradi, bu belgi nota doirachasining oʻng tomonidan qoʻyiladi
|
|
Nota yoʻli
|
Staff
|
Нотный стан
|
Notalar bеshta gorizontal parallеl chiziqlar
|
|
Glossariy-4
|
|
Atama va tushunchalar
|
Terms and concepts
|
Термины и понятия
|
Ta’rif
|
|
Tovush kuchi
|
Sound volume
|
Громкость звука
|
Tovushning qattiq eshitilish darajasi
|
|
Dinamik belgilar
|
Dynamics
|
Динамические оттенки
|
Musiqaning eshitilish kuchi turli darajalarda namoyon bo`lishini ko`rsatadi.
|
|
Repriza belgisi
|
Repeat sign
|
Знак реприза
|
qaytarish belgisi – asarning ma’lum bir qismini yoki uni boshdan oxirigacha qaytarish uchun qoʻyiladi.
|
|
Akkordlar
|
Chord
|
Аккорд
|
Uch yoki undan ortiq tovushlarning birga eshitilishi
|
|
Akkolada
|
Accolade
|
Акколада
|
Fortepiano musiqasi chap tomondan maxsus qavs bilan birlashtirilgan ikkita nota yoʻliga yoziladi
|
|
Partitura
|
Score
|
Пратитура
|
Ansambl, orkestr, xor turlariga musiqa yozish shakli
|
|
Glossariy-5
|
|
Atama va tushunchalar
|
Terms and concepts
|
Термины и понятия
|
Ta’rif
|
|
Metr
|
Meter
|
Метр
|
Кuchli va kuchsiz hissalarning tekis almashinib turishi
|
|
Oʻlchov
|
Time signature
|
Размер
|
Metr hissasining ma’lum bir choʻzimda ifodalanishi
|
|
Takt
|
Measure, Bar
|
Такт
|
Musiqa asarining bir kuchli hissadan ikkinchi bir kuchli hissagacha boʻlgan oraligʻi
|
|
Takt chizigʻi
|
Barline
|
Тактовая черта
|
Nota yozuvida har bir takt nota yoʻlini koʻndalang kesib oʻtgan vertikal chiziq
|
|
Ritm
|
Rhythm
|
ритм
|
Oʻzaro bogʻlanib izchil kelgan tovushlar choʻzimi
|
|
Kuchli hissalar
|
Strong beat, Downbeat
|
Сильная доля
|
Murakkab metr birinchi hissasining zarbi qolgan zarblarga nisbatan kuchliroq boʻlishi
|
|
Glossariy-6
|
|
Atama va tushunchalar
|
Terms and concepts
|
Термины и понятия
|
Ta’rif
|
|
Sinkopa
|
Syncope
|
Синкопа
|
Musiqa ijrosida ritm va metr urgʻulari orqali ma’lum izchillik oʻzgarishi
|
|
Temp
|
Tempo
|
Темп
|
Musiqa ijrosidagi tovushlar harakatining tezligi
|
|
Pianissimo
|
Pianissimo - very soft
|
Пианиссимо
|
Juda sekin ovozda
|
|
Forte
|
Forte - loud
|
Форте
|
Baland ovozda
|
|
Creshendo
|
Crescendo - gradually louder
|
Крещендо
|
Sekin asta balandlashish
|
|
Decreshendo
|
Decrescendo - gradually softer
|
Декрещендо
|
Sekin asta pastlashish
|
|
Achelerando
|
Accelerando - gradually faster
|
Ачелерандо
|
Ijro etilayotgan asar sur’atini yanada tezlatib
|
|
Rallentando
|
Rallentando - gradually slower and softer
|
Ралентандо
|
Asar sur’atini sekinlatib
|
|
Ritartando
|
Ritartando - gradually slower
|
Ритардатдо
|
Kechikibroq
|
|
A tempo
|
A tempo - return to original tempo
|
В темпе
|
Dastlabki tempda ijro etish
|
|
Glossariy-7
|
|
Atama va tushunchalar
|
Terms and concepts
|
Термины и понятия
|
Ta’rif
|
|
Interval
|
Interval
|
Интервал
|
Musiqa ijrosi jarayonida bir vaqtda yoki birin-ketin eshitilgan ikki tovush qoʻshilmasi
|
|
Melodik interval
|
Melodic interval
|
Мелодический интервал
|
Birin-ketin eshitilgan tovushlar intervali
|
|
Garmonik interval
|
Harmonic interval
|
Гармонический интервал
|
Baravariga (bir vaqtda) eshitilgan tovushlar
|
|
Intervallarning sifat miqdori
|
Adjective degree of intervals
|
Качественная величина интервала
|
Tovushlar orasidagi masofa
|
|
Oddiy interval
|
Simple interval
|
Простой интервал
|
Bir oktava oraligʻida hosil boʻlgan interval. 8 ta oddiy interval bor
|
|
Diatonik interval
|
Diatonic interval
|
Диатонический интервал
|
Tabiiy major va tabiiy minorning pogʻonalari orasida hosil boʻlgan interval
|
|
Xromatik interval
|
Chromatic interval
|
Хроматический интервал
|
Barcha orttirilgan va kamaytirilgan intervallar
|
|
Glossariy-11
|
|
Atama va tushunchalar
|
Terms and concepts
|
Термины и понятия
|
Ta’rif
|
|
Garmonik major
|
Harmonic major
|
Гармонический мажор
|
Garmonik major gammasining xarakterli xususiyatlaridan biri oltinchi va yettinchi pogʻonalar orasida orttirilgan sekundaning hosil boʻlishidir.
|
|
Melodik major
|
Melodic major
|
Мелодический мажор
|
Melodik majorda VI va VII pogʻonalar pasaytiriladi, xarakteri boʻyicha melodik major tabiiy minorga oʻxshash boʻlib eshitiladi hamda kuyning pastga tomon harakatida qoʻllaniladi.
|
|
Minor ladi
|
Minor lad
|
Минорный лад
|
Turgʻun tovushlari birin-ketin yoki bir vaqtda eshitilgan hamda kichik yoki minor uchtovushligidan hosil boʻlgan ladga minor ladi deb aytiladi. Minor uchtovushligining turgʻun tovushlari tertsiya boʻyicha joylashgandir.
|
|
Garmonik minor
|
Harmonic minor
|
Гармонический минор
|
Garmonik minor tabiiy minordan VII pogʻonaning koʻtarilishi bilan farq qiladi. VII pogʻonaning koʻtarilishi yuqoriga boshlovchi tovush tortilishini yanada kuchaytiradi. Garmonik minor gammasining xarakterli xususiyatlaridan biri oltinchi pogʻona bilan yettinchi pogʻona oʻrtasida orttirilgan sekundaning hosil boʻlishidir.
|
|
Melodik minor
|
Melodic minor
|
Мелодический минор
|
Melodik minor tabiiy minordan oltinchi va yettinchi pogʻonalarining yarim tonga koʻtarilishi bilan farq qiladi. Oltinchi pogʻonaning yarim tonga koʻtarilishi gammaning yuqori qismidagi tovushlarning teng joylashuviga yordam qiladi. Bunda birinchi pogʻonaga qarab yarim ton tortilgan yuqoriga boshlovchi tovush saqlanishi lozim.
|
