Musiqa nazariyasi

Opera rechitativining asosiy turlari: 

Quruq rechitativ
– solo ovozining vokal yо‘li akkordlar bilan 
quvvatlanadi, vokal yо‘lining kuychan ifodaviyligi shartli va sezilarli 
emas. Amalda, rechitativning bu turi kuylab deklamatsiyalashga teng.
Quruq rechitativ bog‘lov, ya’ni operaning bir nomeridan boshqasiga 
о‘tish vazifasini bajaradi.

---

112 

 Kuylashtirilgan rechitativ 
– kuychan ifodaviylikka ega bо‘lib, 
mazkur ishtirokchi shaxsning asosiy tavsiflariga yaqin alohida ohang
va iboralarni о‘z ichiga oladi.
Kuylashtirilgan rechitativ deganda, odatda, rivojlangan orkestr jо‘rligi 
nazarda tutiladi, unda garmoniya va faktura vositalari qahramon xarakteri va
xulqining turli detallarini ta’kidlaydi.
4.Opera asarini tashkil etadigan shakl va janrlar. 
Opera tarkibiga 
kiradigan shakliga kо‘ra mustaqil musiqiy nomerlar orasida 
ariya 
yetakchi о‘rin 
tutadi.
Ariyada 
qatnashchi-shaxsning 
asosiy 
tavsifi 
va 
qahramonni 
xarakterlaydigan asosiy musiqiy mavzu materiali beriladi. 
Ariya tuzilishi turlicha: ikki qismli, uch qismli, rondo bо‘lishi mumkin. 
Istisno tarzida sonata shaklidagi ariya ham uchrab turadi. Masalan, Glinkaning
«Ruslan va Lyudmila» operasida Ruslan ariyasi.
 
Ikkinchi darajali personajlar
boshqa shakllar (ariozo, romans, qо‘shiq) 
yordamida xarakterlab berilishi mumkin.
Ariozo
ariyadan mazmuni va hajmiga kо‘ra farq qiladi. U qatnashchi– 
shaxsning qaysidir hodisa bilan bog‘liq qisman tavsifini ifoda etadi.
Ariozoda qahramonning qaysidir personajga munosabati yoki uning ma’lum 
hodisaga reaksiyasi aks etadi. Ariozo hamma vaqt harakatning qaysidir sharoiti 
bilan bog‘liq bо‘ladi (Lenskiyning «Men Sizni sevaman, Olga» ariozosi). Ariozo 
kо‘pincha uch qismli tuzilishga ega bо‘ladi.