Муратбай нызанов ашык

— Х им , ауырлыгы тусип турма? — деди кабатын шытып.
— Я 
Fay... 
О ны н ушын арнап казан кетерип атырганымыз 
жок 
fo
, 
сонда да... «Уйде бойжеткен кызымыз бар, бийабырай 
болып калм айы к» деп айтайын-айтайын деп турдым да, 
кисимнин м инезинен коркып, езимди услап кандым.
55

---

— Азымаз шыда,— деди сон бир заман ундемей турьщ. 
— Совминнен жэрдем сорап атырман, кош ирип алдырыута. 
9зи н и н жай сатып алгандай шамасы жок. Лекин, республика 
ушын, илим ушын керек бала бул.
Бир куни жанапл бала менен дэстурхан басында жекке 
сойлестим. Ш ымбайдын кун шыгысында, ш эхэрге етеклес 
ауылда тууылган екен. 0 к е с и бул уш ж асы нд а ма, бес 
жасында ма камалып, атылып кеткен.
— Женге, мен сизди урыс басланьан жылы ушан кеме- 
нин устинде турып косык айтканьщызды кергендей едим, — 
деди ол азымаз ашылысып. — Егер сол болсаныз.. Бизлер 
апам екеумиз эжагамды урыска шытарып салыуга барып 
едик. Сонда сиз «Нэмэрт жигит неге дэркэр» деген косыкты 
айттыныз. Бизин эжагам косыкгагы гэплердин бэри езине 
карап айтылып аты ргандай, ж елкеси ндеги туйиншигин 
кеменин ултанына таслап, сизин алды ньш а келди.
— Ж енге, мен ж ары ктанл ж арганаттай емеспен! Мен 
немэрт жигит емеспен! — деди дирилдеп. Сиз де OFaH гэп 
тэсир еткенин дэррю тусиндиниз.
— Билемен, кэйним! Сен март жигитсен! Кемеде турран 
жигитлердин хэм м еси де м арт жигитлер. С он ы н ушын 
айтгым дэ:
Душ паннын мойнын кыйгандай,
М эрт жигитлер бизге дэркэр! деп, — дединиз.
— К ы ям ан желкесин! — деди эж агам . — Е сесине не 
бересиз?
— М а н л а й ы н ан ш ер ти п т у р ы п , к э л е г е н кы зы н ды
эперемен! — дединиз сиз.
Эжагам мойныннан тарса катып кушакдады. Апам болса 
буякга солк-солк жылап тур. Есинизде ме сол?
— Есимде, — дедим мен. — Хакыйкатында да бул уакыя 
есимде калып еди. Сол бир кара баланын гэпи нен кейин 
кемеге минген жигитлердин хэммеси:
— Ж е н ге , б и з с о зс и з ж ауды ж ен и п к ай там ы з! Хэр 
биримизге бир кыздан таярлап койьщ! —деп бакырысты.
— Таярлап кояман! — деп едим мен де.
Байгуслар, тойга бараткандай м эс болып кетти. Сездин
кудиретин коя бер сирэ. Сейткен бийш ара балам — жанагы 
жигиггин эжагасы, урыстан аман келип, бирак, кейин кайтыс 
болыпты.
56

---

Бэхэрге салым бул бала жай алып, анасы менен Некиске 
кешип келди. Лекин, Генжемурат еле оны хэптеге еки-уш 
мэрте уйге ертип келер еди. «Сулыуханра колайлап журген 
жокпа екен?» деп ойлап кояман ишимнен. Бирак, айта 
алмайман. Бир куни бул жумбактан мени кисимиздин ези 
куткарды.
— М эдияр аранын кызы каникулга келди ме? — деди 
мени онаша шакырып.
— Келди. Бир айлаган