Murakkab oqsillar

3. Kofaktorproteidlar. Bunday aralash makromolekulalar oqsil va oqsil bo`lmagan qism – kofaktorlardan tashkil topgan. Bunda vitaminlar va ularning unumlari – kofermentlari tarkibida porfirin tutuvchi makrotsiklik biometallar kofaktor sifatida ishtirok etadi.

Kofaktorproteidlar rangli yoki rangsiz bo`lishi mumkin. Pangli murakkab oqsillar xromoproteidlar (grek. chromos – bo`yoq) deb atalib, ularga quyidagilar kiradi:

1. 
   gemproteidlar (oqsil bo`lmagan qismi – gem);
   
2. 
   xlorofillproteidlar (oqsil bo`lmagan qismi – xlorofill);
   
3. 
   kobamidproteidlar (oqsil bo`lmagan qismi – B₁₂ vitamini);
   
4. 
   retinalproteid (oqsil bo`lmagan qismi – A vitamini);
   
5. 
   flavoproteidlar (oqsil bo`lmagan qismi – flavinlar).
   

Kofaktorlarning asosiy qismini fermentlar tashkil etadi.

Tarkibida porfirin saqlovchi proteidlarga gemproteidlar, xlorofillproteidlar va kobamidproteidlar kiradi. Porfirinlarning kimyoviy tarkibini negizini metilen ko`prikchalari orqali bog`langan 4 ta pirrol halqadan iborat makrotsikl – porfin tashkil etadi.