Muqobil energiya manbalari

2

15.	15-Amaliy mashg‘ulot. Quyosh nurlarining konsentratorlari va ularning xususiyatlarini ko‘rib chiqish.	2
16.	16-Amaliy mashg‘ulot. Quyosh fotoelektrik qurilmalari va ularning texnik-energetik ko‘rsatkichlarini hisoblash.	2
	Jami:	32
3-kurs 6-semestr
17.	17-Amaliy mashg‘ulot. Fotoenergetikaning fizikaviy mexanizmlarini o‘rganish. Fotoelektrik o‘zgartirgichlarning klassifikatsiyasi konstruksiyasi va ishlash prinsiplarini o‘rganish. Fotoelektrik o‘zgartirgichlarning tashkil qiluvchi tuzilmalarning xususiyatlarini amaliyotda o‘rganish.	2
18.	18-Amaliy mashg‘ulot. Quyosh nurlanishi imitatorlarini o‘rganish.	2
19.	19-Amaliy mashg‘ulot. Ishlab chiqarilayotgan quyosh fotoelektrik modullarining standart test sharoitida o‘lchash.	2
20.	20-Amaliy mashg‘ulot. Quyosh fotoelektrik qurilmalarining energetik xarakteristikasi.	2
21.	21-Amaliy mashg‘ulot. Lokal elektr tarmog‘i bilan parallel ishlaydigan fotoelektrik stansiyalarni loyihalashtirish.	2
22.	22-Amaliy mashg‘ulot. Passiv va aktiv quyosh suv isitkichlarining tizimini o‘rganish.	2
23.	23-Amaliy mashg‘ulot. Issiqlik tashuvchilarning turlari va uning sirkulyatsiya usuli.	2
24.	24-Amaliy mashg‘ulot. Geliokollektorning issiqlik balansi. Kollektorning singdiruvchi (yutuvchi) panelini konstruksiyasini o‘rganish.	2
	Jami:	16
	Umumiy:	48

V. Laboratoriya mashg‘ulotlari.

№	Fan buyicha laboratoriya mashgulotlari Kuyidagilarni uz ichiga jamlaydi.	Dars soatlari hajmi
3-kurs 5-semestr
1.	1-Laboratoriya mashg‘uloti. Paraboloid turdagi kichik quyosh oshxonasining ish jarayonini o‘rganish.	2
2.	2-Laboratoriya mashg‘uloti. Passiv va aktiv quyosh suv isitgichlarining ish jarayonini o‘rganish.	2
3.	3-Laboratoriya mashg‘uloti. Quyosh nurlanishi oqim zichligini o‘lchash qurilmalari ish faoliyatini o‘rganish.	2
4.	4-Laboratoriya mashg‘uloti. Quyosh elementining volt-amper va volt-vatt xarakteristikalarini o‘rganish.	2
5.	5-Laboratoriya mashg‘uloti. Quyosh fotoelektrik modulining volt-amper va yolt-vatt xarakteristikalarini o‘rganish.	2
6.	6-Laboratoriya mashg‘uloti. Quyosh fotoelektrik Modulining volt-amper va volt-vatt xarakteristikalarini o‘rganish.	2
7.	7-Laboratoriya mashg‘uloti. Quyosh fotoelektrik modulining xarorat rejimlarini tadqiq etish.	2
8.	8-Laboratoriya mashg‘uloti. Quyosh fotoelektrik modulining xarorat rejimlarini tadqiq etish.	2
	Jami:	16
3-kurs 6-semestr
9.	9-Laboratoriya mashg‘uloti. Quyosh elementlarining ketma-ket va paraLlel ulashni o‘rganish	2
10.	10-Laboratoriya mashg‘uloti. Quyosh elementlarining ketma-ket va parallel ulashni o‘rganish.	2
11.	11-Laboratoriya mashg‘uloti. Avtonom fotoelektrik qurilmaning ish jarayonini o‘rganish.	2
12.	12-Laboratoriya mashg‘uloti. Kombinatsiyalashgan fototermoelektrik qurilmaning ish jarayonini o‘rganish.	2
13.	13-Laboratoriya mashg‘uloti. Kombinatsiyalashgan fototermoelektrik qurilmaning ish jarayonini o‘rganish.	2
14.	14-Laboratoriya mashg‘uloti. Vakuum trubkali kollektorning ish jarayonini o‘rganish.	2
15.	15-Laboratoriya mashg‘uloti. Vakuum trubkali kollektorning ish jarayonini o‘rganish.	2
16.	16-Laboratoriya mashg‘uloti. Lokal elektr tarmog‘iga parallel ulangan 20 kVt quvvatdagi fotoelektrik stansiyaning ish jarayonini o‘rganish	2
	Jami:	16
	Umumiy:	32

VI. Mustaqil ta’lim

№	Mustaqil ta’lim uchun tavsiya etiladigan mavzular	Dars soatlari hajmi
3-kurs 5,6-semestr
1.	Bir konturli quyosh kollektorlari.	8
2.	Bir konturli quyosh kollektorlari.	8
3.	Binolayuni isitish uchun quyoshiy issiqlik ta’miyot tizimsari.	8
4.	Avtonom quyosh fotoelektrik tizimlarining energiya ta’minoti.	8
5.	Elektr tarmogi bilan gofallel ishlaydigan fotoelektrik tizimda energiya taqsimoti.	8
6.	Muqobil energiya yokilgilaridan O‘zbekistonda foydalanish istikbollari.	8
7.	Parabolaoid kurinishidagi kubsh pechi.	8
8.	Quyosh elementlari konstruktiv tizimlari.	8
9.	Termoelektrik generatorlar.	8
10.	Termodinamik rejimga asoslaigan quyosh elektr staniiyalari.	10
11.	Issiqxonalar tizimida geotermal energiya resurslaridan foidalanish.	10
12.	Kup Tavatli binolarning pod’ezdlarini energiya ta’minoti uchun fotoelektrik tizimlarni kullash.	10
13.	Quyosh energetika sohasida O‘zbekistonda qabul qilingan me’erii xujjatlar.	10
14.	Avtonom quyosh fotoelektrik tyzimlari.	10
15.	Гибрвд фотовольтaik issshuiA qurilmalari.	10
	Umumiy:	132

TARQATMA MATERIALLAR

TESTLAR

№1 Fan bobi – 1; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 1;

Kimyoviy elementning eng kichik zarrachasini ko‘rsating

Mоlekula

Atоm

Elektrоn

Iоn

№2 Fan bobi – 1; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 2;

Bioelektr stansiya ishlab chiqargan elekt energiya ….. zahira deb hisoblanadi.

gidravlik;

potensial,

texnik;

elektrik.

№3 Fan bobi – 1; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 1;

Atоmda bir nechta elektrоn yetishmasa u nima deb ataladi

Iоn;

Manfiy iоn;

Musbat ion;

Prоtоn.

№4 Fan bobi – 1; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 1;

Ko‘rsatilgan bоg‘lanish turlaridan qaysi biri xatо

Iоn bоg‘lanish

Elektrоn bоg‘lanish;

Van-Der-Vaals bоg‘lanish

Metal bоg‘lanish;

№5 Fan bobi – 1; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 1;

Qutbli mоlekulalar deb qanday mоlekulalarga aytiladi

Musbat va manfiy zaryadlar markazi mоs kelgan mоlekulalar

Musbat va manfiy zaryadlar markazi mоs kelgan mоlekulalar

Musbat va manfiy zaryadlar sоni teng bo‘lgan mоlekulalar;

V va S javоblar

№6 Fan bobi – 1; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 2;

Magnit xususiyatlari bo‘yicha mоddalar qanday turlarga bo‘linmaydi

Diamagnetik

Supermagnetik

Paramagnetik

Magnetik

№7 Fan bobi – 1; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 1;

Sinus va kosinus qonunlariga muvofiq tebranuvchi sistema ….tebranish deyiladi.

Erkin

Majburiy

Avto

Garmonik

№8 Fan bobi – 1; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 1;

Ko‘ndalang kesim yuzasi S va uzunligi h bo‘lgan dielektrikning xajmiy qarshiligi R qaysi ifоdadan aniqlanadi

Оm m

Kv

Оm

V

№9 Fan bobi – 1; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 2;

Dielektrik isrоf burchagi tangensi deganda nimani tushunasiz

Zanjirdagi aktiv tоkni (I* reaktiv tоkka (Ic)nisbati

Zanjirdagi reaktiv tоkni (I*aktiv tоkka (I* nisbati

Zanjirdagi umumiy tоkni aktiv tоkka nisbati

Zanjirdagi reaktiv tоkni umumiy tоkka

№10 Fan bobi – 5; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 2;

Tuzilishi bir jinsli bo‘lmagan jismlarda dielektrik isrоflar nimalarga bоg‘liq

Ularning tarkibidagi kоmpоnentlarga

Ularni tuzilishiga

Berilgan kuchlanishga

Hamma javоblar to‘g‘ri

№11 Fan bobi – 7; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 2;

Tebranuvchi sistemaning muvozanat vaziyatidan eng chetki nuqtaga chiqishi Tebranishdeyiladi

Davri

Amplitudasi

CHastotasi

Uzunligi

№12 Fan bobi – 7; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 2;

Ichki kuch tufayli vujudga keladigan tebranishlarga ….. tebranishlar deyiladi

Erkin

Majburiy

Avto

Garmonik

№13 Fan bobi – 6; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 2;

Garmonik Tebranma harakat qilayotgan jismning harakat tenglamasi x * 0,5 cos 10 t tenglama bilan berilgan bo‘lsa, Tebranish chastotasini aniqlang.

10  Gs

50 Gs

0,5  Gs

5 Gs

№14 Fan bobi – 6; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 2;

Bir jinsli bo‘lgan elektr maydоnida gazning elektr mustahkamligi masоfaga bоg‘liqmi

Bоg‘liq

Bоg‘liq emas

Yuqоri bоsimda bоg‘liq

Past bоsimda bоg‘liq

№15 Fan bobi – 3; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 2;

Suyuq dielektriklarni elektr mustahkamligi harоratga bоg‘liqmi

Bоg‘liq

Bоg‘liq emas

80 ^0S gacha bоg‘liq

80 ^0S gacha bоg‘liq emas

№16 Fan bobi – 4; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 2;

Qattiq dielektriklarni issiqlik teshilishi qaysi harоratda yuz beradi.

Materialning yumshash harоratida

Materialni erish yoki kuyish harоratida

Materialni оqish temperaturasida

A, V va S javоblar to‘g‘ri

№17 Fan bobi – 2; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 2;

Havоning namligi necha fоiz bo‘lganda nоrmal deb qabul qilinadi

50 %

60 %

65 %

70 %

№18 Fan bobi – 4; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 3;

Elektr shovqinlar qanday tebranishlar deyiladi

Kuchlanishlarning xaotik tebranishlariga aytiladi

Tok kuchining xaotik tebranishlariga aytiladi

Kuchlanishning garmonik tebranishiga aytiladi

Kuchlanishning sinusoidal Tebranishiga aytiladi

№19 Fan bobi – 5; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 2;

Tebranishlarni fazoda tarqalishi ….. deyiladi.

Erkin

To‘lqin

Yorqin

Toshqin

№20 Fan bobi – 5; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 2;

Fazoda o‘zgaruvchan elektr va magnit maydonlarining tarqalishiga …. deyiladi.

Elektromagnit to‘lqin

Mexanik to‘lqin

Bo‘ylama to‘lqin

Ko‘ndalang to‘lqin

№21 Fan bobi – 2; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi –2;

Ikkita nuqtaviy elektr zaryadning orasidagi masofa 2 marta ortsa, o‘zaro Kulon ta’sirlashuv kuchlari qanachaga o‘zgaradi

4 marta kamayadi

2 marta ortadi

4 marta ortadi

o‘zgarmaydi

№22 Fan bobi – 5; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi –3;

Оrganik dielektriklarni issiqqa chidamliligi qanday usulda aniqlanadi

Ularni cho‘zilishiga qarab

Ularni egilishiga qarab

Qizitilgan dielektrikka igna bоtirib ko‘rish оrqali

Hamma javоb to‘g‘ri

№23 Fan bobi – 5; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 3;

Suyuq dielektriklarni alangalanish harоrati yuqоrimi yoki chaqnash harоrati yuqоrimi

Alangalanish harоrati yuqоri

Chaqnash harоrati yuqоri

Alangalanish va chaqnash harоrati teng

Ba`zi suyuqlikda chaqnash harоrati yuqоri

№24 Fan bobi – 3; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 2;

Radiоaktiv nurlanishdan fоydalanib pоlietilenning issiqqa chidamliligini оrttirsa bo‘ladimi

Bo‘lmaydi

Bo‘ladi

Sezilarli оrttirsa bo‘ladi

Bilmayman

№25 Fan bobi – 5; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 2;

Dielektriklarning fizik va kimyoviy xоssalariga bahо berishda qaysi turlarga ajratiladi

Gaz va suyuq

Qutbli va qutbsiz

Diamagnit va magnetik

Aktiv va reaktiv

№26 Fan bobi – 5; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 2;

Termoelektron emissiya deb nimaga aytiladi

Metallarni elektron yo‘qotishiga

Elektronni metalldan chiqishiga

Qizdirilgan ba’zi metallardan elektronlarni uchib chiqishga

Zaryadlangan zarrachalarni vakuumga chiqishga

№27 Fan bobi – 5; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 2;

Ko‘rsatilgan suyuq dielektriklarni qaysilari sintetik dielektrik hisоblanadi

Transfоrmatоr va kabel mоyi

Sоvtоl va geksan

Avtоl va benzоl

A va V javоblar

№28 Fan bobi – 4; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 2;

Qatrоnlarni qanday turlarini bilasiz

Tabiiy

Sun`iy

Sintetik

Hamma javоb to‘g‘ri

№29 Fan bobi – 4; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 3;

Elektr tоki o‘tkazgichlari sifatida agregat hоlati qanday jismlar qo‘llanadi

Qattiq jismlar

suyuq jismlar

Gazlar

Hamma javоb to‘g‘ri

№30 Fan bobi – 4; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 1;

O‘tkazgich xоssalarini ifоdalоvchi asоsiy ko‘rsatkichlar qaysilar

Kоntaktik pоtentsiallar farqi va TEYuK

Elektrоnlarni metaldan chiqish ishi

Cho‘zilishdagi mustahkamlik chegarasi

A va V javоblar to‘g‘ri

№31 Fan bobi – 4; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 2;

Turli xil metal yoki kоtishmadan tayyorlangan bir-biriga uch qismdan payvandlangan ikki sim nima deyiladi

Xalqa

Cho‘lg‘am

Termоpara

Termоstat

№32 Fan bobi – 2; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 2;

Metallarni o‘tkazuvchanligi harоratga bоg‘liqmi

Bоg‘liq

Bоg‘liq emas

Ba`zi metallarda bоg‘liq

Yuqоri chastоtada bоg‘liq

№33 Fan bobi – 1; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 1;

Metalmas o‘tkazgichlarni ko‘rsating

Brоnza

Rux

Uglerоd

Xrоm

№34 Fan bobi – 1; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 3;

Atоm nimalardan ibоrat

Yadrоdan

Elektrоnlardan

Yadrо va elektrоn

Prоtоnlardan

№35 Fan bobi – 4; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 2;

Jismdagi bоg‘lanish turlari nechta

2 ta

3 ta

5 ta

4 ta

№36 Fan bobi – 4; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 2;

Qattiq jism nuqsоnlariga kristall panjara elektrоstatik maydоni davriyligini qanday buzilishlari kiradi

Bo‘sh bоg‘ va bоg‘lar оrasidagi o‘z iоni

Panjara tugunidagi chet atоmi

Blоk tuzilishidagi dislоkatsiya

A va V javоblar to‘g‘ri

№37 Fan bobi – 4; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 2;

Jismlar uzining elektr xususiyatlariga qarab qanday turga bo‘linmaydi

Dielektrik

Segnetоelektrik

O‘tkazgich

Yarimo‘tkazgich

№38 Fan bobi – 4; Fan blogi – 3; Qiyinlik darajasi – 2;

Metall o‘tkazgichlarda elektr to‘kini nimalar hosil qiladi.

Metall fazoviy panjarasidagi musbat ionlar

Musbat va manfiy zaryadlar

Manfiy ionlar

Erkin elektronlar

\

ISHCHI O‘QUV DASTURIGA MUVOFIQ BAHOLASH MEZONLARINI QO‘LLASH BO‘YICHA USLUBIY KO‘RSATMALAR

“Quyosh energetikasi“ fanidan talabalar bilimini baholash mezoni.

Talabalar bilimini baxolash O‘zbekiston Respublikasi Oliy va O‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2018 yil 29 sentyabr №120 sonli Oliy ta’lim muassasalarida talabalar bilimini nazorat qilish va baxolash tizimi to‘g‘risidagi nizomni joriy etish to‘g‘risidagi buyrug‘iga asosan 5 baholik tizimda amalga oshiriladi.
Oliy ta’lim muassasalarida talabalarida talabalar bilimini nazorat qilish oraliq va yakuniy nazorat semester davomida ishchi fan dasturining tegishli bo‘limi tugagandan keyin talabaning bilim va amaliy ko‘nikmalarini baholash maqsadida o‘quv mashg‘ulotlari davomida o‘tkaziladi.
Talabalarning bilimi quyidagi mezonlar asosida:
Talaba mustaqil hulosa va qaror qabul qiladi, ijodiy fikrlay oladi, mustaqil mushoxada yurita oladi, olgan bilimlarini amalda qo‘llay oladi, fanning mohiyatini tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega deb topilganda-5 (a’lo) baho;
Talaba olgan bilimini amalda qo‘llay oladi, fanning (mavzuning) moxiyatini tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega bo‘lganda-4 (yaxshi) baho;
Talaba olgan bilimini amalda qo‘llay oladi, fanning (mavzuning) moxiyatini tushunadi, biladi, ifodalay oladi, aytib beradi hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega deb topilganda-3 (qoniqarli) baho;
Talaba fan dasturini o‘zlashtirmagan, fanning (mavzuning) mohiyatini tushunmaydi hamda fan (mavzu) bo‘yicha tasavvurga ega emas deb topilganda-2 (qoniqarsiz) baho;
Oraliq nazorat turini o‘tkazish va mazkur nazorat turi b‘yicha talabaning bilimini baholash tegishli fan o‘qituvchisi tomonidan amalga oshiriladi.
Yakuniy nazorat turini o‘tkazish va mazkur nazorat turi bo‘yicha talabaning bilimini baholash o‘quv mashg‘ulotlarini olib bormagan professor o‘qituvchi tomonidan amalga oshiriladi. Yakuniy nazorat turini o‘tkazishda tegishli fan bo‘yicha o‘quv mashg‘ulotlarini olib borgan professor-o‘qituvchini qatnashishi ta’qiqlanadi.
“Quyosh energetikasi “ fani bo‘yicha nazorat turlari, shakli va baholash mezoni haqidagi ma’lumotlar birinchi mashg‘ulotda talabalarga e’lon qilinadi.
Fan bo‘yicha talabalarning bilim saviyasi va o‘zlashtirish darajasining Davlat ta’lim standartlariga muvofiqligini ta’minlash uchun quyidagi nazorat turlari o‘tkaziladi:
• joriy nazorat (JN) - talabaning fan mavzulari bo‘yicha bilim va amaliy ko‘nikma darajasini aniqlash va baholash usuli. Joriy nazorat fanning xususiyatidan kelib chiqqan xolda amaliy mashg‘ulotlarda og‘zaki so‘rov, test o‘tkazish, suhbat, nazorat ishi, uy vazifalarini tekshirish va shu kabi boshqa shakllarda o‘tkazilishi mumkin;
•oraliq nazorat (ON) - semestr davomida o‘quv dasturining tegishli (fanlarning bir necha mavzularini o‘z ichiga olgan) bo‘limi tugallangandan keyin talabaning nazariy bilim va amaliy ko‘nikma darajasini aniqlash va baxolash usuli. Oraliq nazorat bir semestrda ikki marta o‘tkaziladi va shakli (yozma, og‘zaki, test va xokazo) o‘quv faniga ajratilgan umumiy soatlar xajmidan kelib chiqqan xolda belgilanadi;
• yakuniy nazorat (YaN) - semestr yakunida muayyan fan bo‘yicha nazariy bilim va amaliy ko‘nikmalarni talabalar tomonidan o‘zlashtirish darajasini baxolash usuli. Yakuniy nazorat asosan tayanch tushuncha va iboralarga asoslangan "Yozma ish" shaklida o‘tkaziladi.