Muqobil energiya manbalari

1-Amaliy mashgʻulot
Quyosh energetikasi sohasida O‘zbekiston Respublikasida qabul qilingan me’yoriy xujjatlarni ko‘rib chiqish. Yer va Quyoshda sodir bo‘ladigan nurlanishlar parametrlarini o‘rganish..
Quyosh energetikasi. Fotoelementlar (quyosh energiyasining elektr energiyasiga to’la aylanishi) va tizimlar ishlab chiqarishda ularni asosida ko’plab energiya chiqarish kutilmoqda. 1999 yilda fotoelemetnlar yordamida yillik energiya ishlab chiqarish 200 MVtni tashkil etdi. Etakchi davlatlar – Yaponiya-80, AQSH-60, Germaniya-50 MVt (Rossiya-0,5 MVt). Quyoshli suv isitkichlar (quyosh kollektorlari)ning umumiy yuzasi, to’liq bo’lmagan ma‘lumotlarga asosan, dunyoda 21 mln.m2dan oshdi, bunda quyosh kollektorlarini yillik ishlab chiqarish 1,7 mln.m2dan oshdi. Etakchi davlatlar: Yaponiya-7, AQSH-4, Isroil-2,8, Gretsiya-2,0 mln.m2 (Rossiya-0,1 mln.m2).
Uylar (binolar) uchun Quyosh energiyasini elektr energiyaga o’zgartiruvchi fotoelektr stansiyalar(FES)dan foydalanish.
Qurilishda uy joy, osmono’par binolar qurilishlarida mablag’ni iqtisod qilish eng dolzarb muammolardan hisoblanib, bunda eng muxim yo’nalish bu tabiiy energiya va resurslardan oqilona foydalanishdir. Dunyoda aholi soni yil sayin oshib borishi munosobati bilan energiya iste‘moli xam ortib boradi. Organik yoqilg’ilar-toshko’mir, neft va tabiiy gazning yerdagi zaxiralari cheklangan bo’lib, vaqt o’tishi bilan kamayib bormoqda.



1.1.Rasm. Quyosh fotoelementning ishlash prinsipi.

Optik, ya’ni yorug'lik nurlarida Quyosh spektri qora chiziqlar bilan kesilgan rang-barang tasma sahn (tutash yoki uzluksiz nurlanish) dan iborat. Odatda, spektr deganda ko‘z oldimizga keladigan bu rang-barang nurlar ketma-ketligida har xil rangli (qizil, sariq, yashil, havorang, ko‘k, binafsha) nurlar biridan ikkinchisiga o‘tishi asta-sekin ro‘y beradi, ikki xil rangli nurlar orasida ularning aralashmasidan iborat rangli nurlar joylashadi. Quyosh nurlari murrakkab nurlanish hisoblanib ularg tegishli energiya ularni to’lqin uzunligig bog’liq bo’lib ma’lum bir energiyga mos holda keladi bu energiya

E=hc/ƛ ga teng ifoda bilan aniqlanadi.