Muqaddima



Download 4,57 Mb.
Pdf ko'rish
bet263/353
Sana03.09.2021
Hajmi4,57 Mb.
#163474
1   ...   259   260   261   262   263   264   265   266   ...   353
Bog'liq
Normal Fiziologiya Qodirov

ENERGIYA ALMASHINUVI 
Energiya  almashinuvi  tirik  hujayralarning  asosiy  xossasi.  Organizm  energayaga  boy 
moddalarni  qabul  qilib,  ularni  kimyoviy  yo‘l  bilan  o
;
zgartiradi
?
  ya‘ni  energiyasi  kam 


 
 
219 
 
moddalarga  aylantiradi.  Bu  jarayonlar  natijasida  ajralgan  energiya  organizmning  turli 
ehtiyojlariga sarilanada. 
Masalan,  energiya  hujayralarning  o‗z  tuzilmalarini,  shu  bilan  birga  funksional 
qobiliyatlarini saqlab turish uchun. har qaysi hujayraning o'ziga xos faoliyatini royobga 
chiqarish uchun kerak (muskulning qisqarishi, bezning shira ajratishi uchun) 
Energiya  almashinuvini  ifodalash  uchun  qo`llaniladigan  birlik  kilokaloriya 
hisoblanadi  Ikkal  1000  kal  ga  teng.  Bir  kaloriya  esa  1  g  suvni  I°C  isitish  uchun  zarur 
bo`lgan  energiya  miqdori.  Oxirgi  vaqtda  xalqaro  birliklar  tizimiga  (SI)  olish  bilan 
energiyaning asosiy birligi qilib joul (J) olingan. 

joul Ivatt. 1 sek-2,39> 10~‘ kkaloriya 1 kkal—‘,19 kJ. 
Energiya  ajralishi  molekular  kislorod  sarflash  yo‘li  bilan  (aerob  almashinuv)  yoki 
kislorod  ishtirokisiz,  masalan,  glikoliz  (glyukozani  sut  kislotasigacha  parchalash)  yo‘li 
bilan anaerob almashinuv natijasidayuzaga chiqishi mumkin. 
Organizmda energiyani yig‘uvchi juda qulay tizim mavjud. Uning faoliyati natijasida 
energiyaga  boy  adenozintrifosfat  sintezlanadi.  ATF  energiyaning  zahirasi  va 
tashiladigan.  shaklidir,  chunki  u  diffuziyalanib,  energiyaga  muhtoj  bo`lgan  joyga  yetib 
boradi. 
Foydalanish  koeffitsienti.  Hujayra  ish  bajargan  vaqtda  ajraladigan  energiyaning  oz 
qismi  shu  hujayra  uchun  xos  bo`lgan  ishga  (masalan,  muskul  qisqarganda  mexanik 
ishga)  sarflanadi.  Ko‘p  qismi  issiqlikka  aylanadi.  Hujayraning  (a‘zoning,  organizmning  
mashinaning)  foydali  ish  koeffitsienti  —  FIK  umumiy  ajralgan  energiyaning  ishga 
sarflangan qismini tashkil qiladi va doim 100% dan kam bo`ladi. 
Ajratilgan muskulning FIK ko‗pi bilan 35%, muskullar butun organizmda ishlaganda 
25%  bo`ladi.  Bu  raqamlardan  ko‗rinib  turibdiki,  organizmda  kuzatiladigan  energetik 
jarayonlarning asosiy natijasi issiqlik ajralishidan iborat ekan. 

Download 4,57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   259   260   261   262   263   264   265   266   ...   353




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish