Muqaddima

VITAMINLAR 
Asrimiznmg  boshlarida  o'tkazilgan  tajribalar  organizm  faoliyatlari  mo'tadilJigmi 
ta‘minlash  uchun  ovqatda  oqsil,  yoglar,  uglevodlar  va  tuzlardan  tashqari,  qo
(
shimcha 
omillar  bo'lishi  zarur  ligini  ko
‘
rsatdi.  Bu  omillardan  asosiysi  vitaminlar.  Vitaminlar 
odatda  ferment  tizimning  tarkibiy  qismi  bo'lganidan  modda  almashinuvi  jarayonlari 
katalizida ishtirok etadi 
Organizmning  vitaminlarga  ehtiyoji  juda  oz  —2  mkg  dan  100  mg  gacha.  Ular 
energiya  manbai  va  plastik  material  rolini  bajarmaydi.  Vitaminlar  ovqat  bilan  birga 
iste‘mol  qilinadi.  Ba‘zilarini  yo
‘
g
‘
on  ichdk  mikroflorasi  sintezlaydi.  Ovqatda  biror 
vitaminning  miqdori  yetarli  bo'lmasa  o‗ziga  xos  xastalik  —  gipovitaminoz  rivojlanadi. 

---

 
 
217 
 
Vitaminning  ovqatda  mutloq  bo'lmasligi  avitaminozga  olib  keladi.  Bunda  vitamin 
yetishmovchiligiga xos bo`lgan kasallik alomatlari namoyon bo'ladi. Gipo-va avitaminoz 
vitaminlar  ichakda  yetarli  miqdorda  so'rilmaganda  ham  paydo  bo`ladi.Vitaminlarga 
ehtiyoj organizmning tez o'sishga, homiladorlik davrida ancha ortadi. 
Ovqatlanish  liziologayasi  nuqtai  nazaridan  yog'da  va  suvda  eriydigan  vitaminlar 
tafovut  qilinishini  bilish  muhim.  Yog
‘
ga  boy  hayvon  mahsulotlari  (jigar,  baliq  moyi)  , 
o'simlik yoglari va ba‘zi sabzavotlarning barglari yog
‘
da eruvchi vitaminlar (A, D, E va 
K)  manbaidir.  Suvda  eriydigan  vitaminlar  (B  guruhi,  С  va  PP)  boshoqli  va  dukkakli 
o'simliklar mahsuloti,  meva va sabzavotlarda  ko‘p boladi Ammo, ba‘zi suvda eriydigan 
vitamisilarning (nikotin kislota, В12) asosiy manbai hayvon maqsulotlari hisoblanadi. 
VitamMaming  kimyoviy  tuzilishi  va  biologik  ta‘siri  mexanizmlari  biokimyo 
kafedrasida  o‘iladi.  Shuning  uchun  ham  ularning  faqat  fiziologik  ta‘siri  va 
yetshimovchligida  rivojlanadigan  asosiy  o'zgarishlar  to
‘
g‗risida  qisqacha  ma‘lumot 
berish maqsadga muvofiqdir.