Мундарижа кириш

Собир ғамгин ҳолда:
- Илҳом яхшими?
- Унчалик эмас. Менимча газеталарда ёзилган драма унинг отасига ҳам етиб броган чамаси.Асютадан келибди, бу ғала-ғовурлар тугагунича уни олиб кетмоқчи.
- Ҳайрият! Кўзи очилибтида…Менинг отамчи…
Адвокат табассум билан:
- Ишонасизми йўқми отангиз ҳақида янгилик олиб келдим.
- Бўлиши мумкинмас!- деб қичқириб юборди Собир.
Қисқа паузадан сўнг адвокарт
- “Журналист-поет” таҳаллусли жоурналист ҳақида эшитганмисиз?
- Йўқ, албатта. У йигирма йилча олдин иш фаолиятини тўхтатган. Ўша жоурналист менинг Гелиополисдаги қўшним. Ҳуқуқшунослик коллежида хатто менинг устозим бўлган.Шариат бўйича мен билганларим ичида энг билимлиси. Кеча у билан учрашганимда сизнинг ишингиз ҳақида гапириб бердим, сизнинг отангиз ҳақида айтдим, шу заҳоти мени тўхтатди. “Саид Саид Раҳимийни мен биламан” дея таъкидлади. “Машҳур одамми?”деб сўрадим, таҳминан ўттиз йил олдин у йигирма беш ёшда эди…
Собир уни тўхтатиб:
- Газетадаги расмни кўрибдими?
- Дўстим кўзи ожиз бўлиб қолганлиги сабабли бошқа газета ўқимайди.
- Афсус!Лекин исмларнинг бир хиллиги, ташқи кўриниш, ёш- буларнинг ҳаммаси ниманидир ўзгартирадими.
- Албатта, бу бизга умид беради.” ⁵⁴

Маҳфузнинг 60-йиллардаги ижоди қаҳрамонлари танлаган йўллар жамиятда ҳам акс садо бериб турар, унинг бугунги куни, эртасини ўзида мужассамлантирар эди. Айни пайтда «Кўчамиз ривоятлари»да баралла жаранглаган халқ тақдири мавзуси аста - секин сўниб, ижтимоий ғоялар ахлоқий мавзулар ичига сингиб боради. «Мирамар пансиони» асарида эса милий мавзу биринчи планга чиқади, Миср тақдири муаллифнинг диққат марказидан жой олади. Миср эса, 30 - йиллар насри анъаналарига мос ҳолда навқирон ва гўзал қиз сиймосида гавдаланади.

II боб бўйича хулосалар
Хулоса қиладиган бўлсак, “Йўл” романини таҳлилидан келиб чиқиб қуйидагиларни айтишимиз мумкин:
- Ёзувчи романда сюжетни ҳаракатга келтирувчи куч конфликт ва унинг барча турларидан ўта унумли фойдаланди.
- Романда қаҳрамон руҳиятидаги зиддиятлар унинг муҳит ва шу муҳитдаги кишилар билан зиддияти асосида юзага келади, айни пайтда уларга фаол таъсир ҳам қилади — сюжетнинг у ёки бу тарзда ривожланишини белгилайди. Бу эса конфликт сюжетни ҳаракатлантирувчи куч эканлигини кўрсатувчи ёрқин далилдир.
- Ёзувчи характерларни беришда портрет, психологик тасвирнинг билвосита тури (кулги, йиғлаш, ҳаяжонланиш, мимика)дан фойдаланади
- Романдаги диалог, монолог, онг оқими, ички нутқ – буларнинг барчаси ёзувчининг илгари сурган ғояни ёритишга ёрдам беради.
Танқидий реализм вакили бўлмиш Нагиб Маҳфуз асарларида уни интилишлари, идеаллари ўз ифодасини топган. Унинг қаҳрамонлари хилма-хил, бой миллионердан тортиб то оддий халққача бўлган кўлам унинг асарларини бойитиб келмоқда. Замонавий ҳаётнинг салбий томонларини очиб ташлаётганда, ёзувчи шахснинг жамиятдаги ўрнига катта аҳамият беради. Фақатгина ахлоқли,маънавий бой, онгли, фаол инсонлар хаётни ўзгартира оладилар.