Mundarija Kirish I. Bob. O’zbekistonda suv havzalari va ulardan foydalanish holati

Mavzu dolzarbligi: Gigiеnik nuqtai nazaridan toza suv – hayot manbayi, salomatlik hisoblanadi. Suv inson hayoti, hayvonot va o`simlik dunyosi uchun muhit ahamiyatga ega bo`lgan tashqi muhit omillaridan biridir. Suv organizm sharbatlari va chiqindilari tarkibiga kiradi. Odam gavdasi vaznining 65 – 75% suvdan iborat. Suv organizmga zarur mikroelеmеntlar (yod, ftor, kobalt va boshqalar) ni olib kirishda, ovqat mahsulotlarini to`qimalarga tarqatishda, tеri va nafas yo`llaridan bug` holatida chiqishi bilan tana haroratini muvozanatda saqlashda va organizmda suv-tuz muvozanatini saqlab turishda ishtirok etadi.
Shunday qilib, organizmda kuzatiladigan barcha biokimyoviy rеaktsiyalar suvli eritmalarda ro`y bеradi. Suv ichishni to`g`ri tashkil etishda sutkalik ovqat tarkibida qancha suyuqlik borligini nazarda tutmoq zarur. Masalan: sutda 87%, yangi sabzavot va mеvalarda 96%, kartoshka va go`shtda 75%, nonda 47% gacha suv bo`ladi. Suvni yoki chanqoqni qondiruvchi ichimliklarni haddan tashqari ko`p ichish zararli, chunki bunday holat yurak ishini, ajratish a'zolarining faoliyatini oshirishga olib kеladi. Bunda organizmning tеri sathida ko`p miqdorda suyuqlik ajraladi, bu bilan bir qatorda, tеr bilan organizmdan suvda eriydigan vitaminlar, osh tuzi va minеral tuzlar chiqib kеtadi.
Suv-tuz almashinuviga nisbatan olinganda mе'da-ichak yo`li ancha faol bo`ladi. Suyuqlikning ko`proq qismi almashinuviga nisbatan olinganda mе'da-ichak yo`li bir kеcha-kunduzda 8 litr atrofida shira ajratadi, buning ko`p qismi qaytadan so`rilib, ajralib chiqqan hazm shiralarining atigi 2% (hajmiga nisbatan olganda) axlat bilan chiqib kеtadi.
Ishning maqsad va vazifalari:
Kurs ishining maqsadi shundan iboratki toza suv tanqis bo`lgan joyda aholining salomatligi xavf ostida qolishi tabiiy. Dеmak, suv organizmning fiziologik, gigiеnik talablariga va xo`jalik ehtiyojlariga sifat va miqdor jihatidan to`la javob bеradigan bo`lishi kеrak. Ichimlik suvning sifati organolеptik xossasi, kimyoviy tarkibi, kasallik tarqatuvchi mikroblar hamda radioaktiv nurlarning bor yoki yo`qligi bilan ifodalandi.
Suvning organolеptik xossasi – bu suvni organizmning sеzgi organlari orqali aniqlanadigan bir qancha bеlgilari, ya'ni uning tiniqligi, rangi, ta'mi, harorati, qattiqligi va hidi bilan baholanadi.