Mundarija: Kirish I. Bob. Miqdorlar ustida arifmetik amallar

1.2. Kasrlarni o'rganish metodikasi.
"Ulushlar" mavzusiga asoslangan holda kasrlarning hosil bo'lishi bilan 4-sinfdatanishtiriladi.Bu yerda ham ko'rgazmali qurol bilim berilishining bosh mezoni bo'ladi.Narsalarni, shakllarni va boshqa atrofdagilarni teng bo'laklarga bo'lish va shu bo'laklardanbittasini, ikkinchisini, uchinchisini,... olish masalasi, uni ifodalash va yozish asosiy vazifabo'ladi. Bunda kasr, kasrlarning surati, mahraji kabi terminlar bilan tanishtiriladi.
Masalan. Mahraji 10 ga teng bo'lgan kasrlarni yo'lakchalar yordamida ko'rsatamiz

Kasrlarni yozishni bajarishda quyidagi qoidaga amal qilish eslatiladi.Chiziq ostigayozilgan son kasrning mahraji deyilib, butun narsa nechaga teng bo'lishini ifodalaydi.Kasrning ustiga yozilgan son karning surati deyilib, teng qismlardan qanchasi olinganliginiko'rsatadi.Boshlang'ich sinfda mahraji 10 dan katta bo'lmagan kasrlar qaraladi. Imkoni boricha har hil figuralardan foydalanib,o'quvchilarni boshqa mahrajli kasrlar bilan hamtanishtiriladi.

Sonning kasrini topishga doir masalalarni yechishda kasrning mazmuni ochiladi vamustahkamlanadi. Bunday masalalarni yechishga sonning bir ulushini topishga doirmasalalarni yechish malakasi asos bo'ladi.Bu malakani tarkib toptirish ikkinchi sinfdanboshlangan edi. Sonning kasrini topishga doir masalalarni yechish mos ko'rsatmalilikka asoslanganbo'lishi kerak. O'quvchilarni sonning kasrini topishga doir masalalarni yechish bilantanishtirishni amaliy harakterdagi masalani qaratishdan boshlash maqsadga muvofiqdir:
Masala.Uzunligi 10 sm bo'lgan kesma chizing. Shu kesmani3/5 qismi nechasantimetirga teng?
O'quvchilar uzunligi 10 sm bo'lgan kesmani chizishadi va oldin bu kesmani1/5 qisminecha santimetirga teng ekanini topishadi:
10:5=2 smSo'ngra kesmaning3/5 qismi necha santimetrga teng ekanini topishadi:2*3=6 sm
Shu yerning o'zida yechimning ifoda ko'rinishida yozilishini ko'rsatish maqsadgamuvofiq:10:5*3=6 sm