Mundarija Kirish I bob. Maktabgacha yoshdagi aqli zaif bolalar bilish faoliyatining rivojlanish holatini о‘rganish

4. “Kuzatuvchanlik”. Bolalarga yuz martalab ko‘rgan maktab hovlisini uyidan maktabgacha bo‘lgan yo‘lni eslab to‘liq tasvirlab berish vazifasi beriladi. Bu vazifani kichik maktab yoshidagi bolalar og‘zaki bajaradilar. Sinfdoshlari ularning kamchiliklarini to‘ldiradilar.
O‘smirlar bu vazifani yozma bajaradilar, keyin o‘zaro va shuningdek, tabiiy sharoit bilan solishtiradilar. Bu o‘yinda bolaning ko‘ruv xotirasi va diqqatining bog‘liqligi aniqlanadi.
5. “Tuzatish”. Logoped qog‘ozga ba’zi harflarni tushirib qoldirgan va harflarni o‘rnini almashtirilgan bir nechta gap yozadi. O‘quvchi bu matnni bir marta o‘qish davomida xatolarni rangli qalam bilan to‘g‘irlash kerak. So‘ng u varaqni ikkinchi o‘quvchi olib, qoldirib ketgan xatolarni boshqa rangdagi qalam bilan to‘g‘irlaydi. Bu musobaqani juft bo‘lib o‘tkazish ham mumkin.
6.“Barmoqlar”. Qatnashuvchilar o‘rindig‘larida doira hosil qilib o‘tiradilar. Qo‘llarini tizzalariga qo‘yib bir-biriga chalishtirib bosh barmoqlarini erkin qoldiradilar. “Boshlang” ishorasi bilan bosh barmoqlarini bir-b iri atrofida sekin-asta ma’lum tezlikda va bir yo‘nalishda aylantira boshlaydilar. Bosh barmoqlari bir-biriga tegib ketmasligi muxim. Shu harakatda diqqatni jamlanadi. “To‘xta” ishorasi bilan to‘xtatiladi.
Mashqning davomiyligi 5-15 minut, ba’zan qatnashuvchilar o‘zlarini g‘alati xis qiladilar: barmoqlari ko‘payib yoki kamayib qolgandek, harakat yo‘nalishi o‘zgargandek.
Kimdir o‘zini kuchli bezovta xis qiladi. Bu qiyinchiliklar diqqat ob’ektining odatdagidek bo‘lmaganligidan kelib chiqadi.
7. “Selektor” mashqni bajarish uchun qatnashchilardan bir kishi “qabul qiluvchi” etib tayinlanadi. Qolganlar ya’ni “uzatuvchilar”ning har biri turli sonlardan boshlab, turli yoo‘nalishlarda ovoz chiqarib sanaydilar. “Qabul qiluvchi” esa qo‘lida tayyoqqa tutib, jimgina eshitadi. U har bir “uzatuvchiga” navbatma-navbat to‘g‘rilanib eshitilishi kerak. Agar u qaysidir “uzatuvchi”ni eshitish qiyin bo‘lsa qo‘lidagi tayyoq bilan balandroq “ishora”sini beradi. Agar eshitish oson bo‘lsa, tovushni pasaytirish mumkin. “Qabul qiluvchi” ma’lum muddat ishlagandan so‘ng tayyoqchasini boshqa qatnashchiga beradi va o‘zi “o‘zgartiruvchi”ga aylanadi. O‘yin davomida tayyoqcha hamma qatnashchilarni aylanib chiqadi.