Mundarija: kirish I bob mahalliy byudjetning iqtisodiy-nazariy asoslari va byudjet tizimida tutgan o`rni

O‘zbekiston Respublikasida soliq salohiyati va haqiqiy tushumi o‘rtasidagi solishtirma tahlili.(2013-2015)

T\r	Ko‘rsatkichlar		2013-yil			2014-yil		2015-yil
		ss	ijro	%	ss	ijro	%	Ss
1.	Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig‘i	644,5	861,6	133,7	861,6	1001,1	116,1	1001,1
2.	Mikrofirma va kichik korxonalar uchun yagona soliq	1594,6	1919,1	120,3	1919,1	2301,8	119,9	2301,8
3.	Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig‘i	168,0	225,0	133,9	225,0	317,3	141,0	317,3
4.	Obodonlashtirish va ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish solig‘i	3900,2	4761,4	122,1	4761,4	5966,6	125,3	5966,6

4-ilova(mingso‘mda)
Buxoro viloyati mahalliy byudjetlari daromadlar va xarajatlarining ijrosi to‘g‘risida ma'lumot.

	Hududlar nomi	2013-yil
		Daromadlar					Xarajatlar
1/r		Reja	Ijro (amalda)	Bajari-lishi (%)	Farqi	Reja		Moliyalash-tirish (xazina xarajatlari)	Bajari-lishi (%)	Farqi (^+g)
	jami:	376 549 639	382 614 352	101.6	6 064 713	356 221 125		358 226 739	100.6	2 005 614
1	Buxoro shahar	32 481 168	32 942 596	101.4	461 428	30 470 044		30 821 572	101.2	351 528
2	Kogon shahar	7 601 293	7 953 637	104.6	352 344	7 824 955		8 252 824	105.5	427 869

4-ilovaning davomi

3	Olot tumani	8 509 606	8 608 417	101.2	98 811	12 499 327	12 544 038	100.4	44 711
4	Vobkent tumani	4 841 283	4 992 577	103.1	151 294	16 176 824	16 260 933	100.5	84 109
5	Buxoro tumani	7 704 727	7 858 612	102.0	153 885	15 571 316	15 632 901	100.4	61 585
6	Kogon tumani	9 284 694	9 363 858	100.9	79 164	7 836 721	7 880 385	100.6	43 664
7	G‘ijduvon tumani	16 576 761	16 747 392	101.0	170 631	35 369 254	35 385 771	100.0	16 517
8	Q-bozor tumani	4 772 719	4 843 843	101.5	71 124	4 967 332	5 006 956	100.8	39 624
9	Qorako‘l tumani	8 337 512	8 507 764	102.0	170 252	23 854 854	23 924 010	100.3	69 156

4-ilovaning davomi

10	Peshku tumani	4 351 359	4 450 158	102.3	98 799	18 354 941	18 383 259	100.2	28 318
11	Romitan tumani	18 016 766	18 132 155	100.6	115 389	20 345 190	20 376 093	100.2	30 903
12	Jondor tumani	8 800 946	8 949 396	101.7	148 450	20 017 460	20 084 411	100.3	66 951
13	Shofirkon tumani	5 695 263	5 820 540	102.2	125 277	24 365 531	24 389 479	100.1	23 948
14	Viloyat byudjeti	239 575 542	243 443 407	101.6	3 867 865	118 567 376	119 284 107	100.6	716 731

1-ilovaning davomi

5.	Qo‘shilgan qiymat solig‘i	2219,4	2541,8	114,5	2541,8	3175,9	124,9	3175,9
6.	Aktsiz soligi	430,3	516,3	120,0	516,3	759,7	147,1	759,7
7.	Bojxona boji	308,6	405,4	131,4	405,4	532,4	131,3	532,4
8.	Transport vositalari uchun benzin, dizel, gaz yoqilg‘i iste’moli uchun soliq	432,9	571,5	132,0	571,5	736,1	132,0	736,1
9.	Mol-mulk solig‘i	322,7	437,2	135,5	437,2	486,3	111,2	486,3
10.	Er solig‘i	1284,5	1555,0	121,1	1555,0	2016,3	129,6	2016,3
11.	Er osti boyliklaridan foydalanilganlik uchun soliq	55,3	62,4	112,8	62,4	73,9	118,4	73,9
	Jami	12500,7	15347,9	122,8	15347,9	19161,4	124,8	19161,4

2-ilova(mingso’mda) Buxoro viloyati mahalliy byudjetining 2012-2015-yillardagi daromadlari ko‘rsatkichlari ³¹

Daromad turlarining nomi	2012-yil	2013-yil	2014-yil	2015-yil
Daromadlarning jami	276 117 277	382 614 352	478092960	596510117
Qo‘shilgan qiymat solig‘i	80 869 449	103 456 394	118597573	149704097
Yuridik shaxslar daromadiga (foydasiga) solinadigan soliq	17 540 781	21 816 327	20526052	9850196
Yuridik shaxslarning mol -mulkiga solinadigan soliq	13 395 277	26 983 519	30174084	30628861
Jismoniy shaxslarning mol -mulkiga solinadigan soliq	771 646	3 563 324	4798843	8173328
Jismoniy shaxslarning daromadiga solinadigan soliq	32 225 422	36 568 522	44036781	53732483
Mahalliy soliqlar va yig‘imlar-Jami	8 638 247	12 995 815	20845228	25997449
shundan: Dehkon bozorlaridan bir martalik yig‘im	861 608	1 264 451	3604858	4173160
Transport vositalari uchun benzin va dizel yoqilg‘isi va suyultirilgan gazni iste'mol qilinishga jismoniy shaxslardan olinadigan soliq	7 505 452	11 341 001	16578831	20941094

2-ilovaning davomi

. Davlat boji	1 029 652	2 365 532	3515271	6704567
Yig‘imlar va turli soliqsiz daromadlar	1 617 700	3 425 767	4207643	7959796
Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq	366 736	365 661	479784	601655
Musodara qilingan tovar- moddiy qiymatliklarni sotishdan va qo‘yilgan jarimalardan tushumlar	1 366 541	1 887 553	2693061	3231607
Barcha mulk shaklidagi kichik korxonalar uchun yagona soliq	19 181 633	25 625 836	36968635	48517234
Ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish solig‘i	17 707 420	22 427 403	24656863	220873
Ijaraga berilgan mulk uchun ijara to‘lovi	81 860	103 299	227522	464556
Tadbirkorlik faoliyati bilan shug‘ullanuvchi jismoniy va yuridik shaxslar daromadiga solinadigan soliq	5 102 596	6 491 802	11105994	16568116
Davlat mulkini sotib olish aksiyalashtirish undan foydalanish va sotishdan tushgan mablag’	106 589	281 326	128643	307864
Aksiz solig‘i	61 422 436	96 207 422	128554952	201954956

3-ilova(ming so‘mda)
Buxoro viloyat mahalliy byudjetining 2012-2015-yillardagi xarajat ko’rsatkichlari.

Xarajat turlarining nomi	2012	2013	2014	2015
Xarajatlarning jami	268 515 254	358 226 739	464129310	578726227
Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligi	1 399 246	1 880 326	2502240	0
Uy-joy kommunal xo‘jaligi boshqa xarajatlar	13 635	13 120	25085	0
Uy-joy ekspluatatsiya xo‘jaligi	1 503 522	1 716 404	1873649	0
Shu jumladan turar joylarni kapital ta'mirlash	1 503 522	1 716 404	1873649	0
Issiqlik energiyasi bilan ta'minlovchi tashkilotlar va korxonalar	429 409	441 150	450848	0
shu jumladan, qozonxona inshootlarini va issiqlik tarmoqlarini kapital ta'mirlash	429 409	441 150	450848	0
Kommundrenaj	416 861	613 032	648697	0
Obodonlashtirish xarajatlari	1 950 372	3 642 311	7793534	0
Ko‘chalarni yoritish xarajatlari	553 800	535 499	880375	0

3-ilovaning davomi

Asfaltlashtirish xarajatlari	2 720 163	2 433 481	4235317	0
Iqtisodiyot bo‘yicha xarajatlari jami	8 987 008	11 275 323	18409745	23910002
Tashqi iqtisodiy faoliyat bilan bog‘liq xarajatlar –Jami	1 259 823	0	4096687	4932878
Maorif	105 038 832	138 118 667	179876087	223219481
Oliy, o’rta-maxsus ta'limi va kadrlar tayyorlash (205 bo’lim)	20 864 383	29 520 491	43152762	58090452
Madaniyat va ommaviy axborot vositalari	1 607 284	2 118 005	2947603	4308828
Fan	166 380	196 215	283574	307729
Sog‘liqni saqlash	54 653 455	73 993 595	100412759	129646459
Jismoniy tarbiya	31 534	46 056	82545	115152
Ijtimoiy ta'minlash	1 795 947	2 512 981	3423270	4182236
Ijtimoiy- madaniy tadbir xarajatlarining jami (38-48)	184 157 815	246 506 010	330178600	419870337
Davlat boshqaruv idoralarini saqlash sarf- xarajatlari	0	4 613 565	4769641	5971290
Fuqarolarni o‘zini-o‘zi boshqarish idoral. xarajatlari (bo‘l. 215)	3 590 381	5 297 293	7300260	9593320

Annotation
Local budget are the main part of state budget in republic of Uzbekistan and they are financial sourse for working of local government.
The important points are “the participation of local budgets in budget process, the working of local governing organs, the points of financial and budget police, the development of territorial aconomy, that’s why the theme of air graduating qualification work is called the ways of developing financial mechanism and governing of local budget.
The graduating qualification work consists of introduction, two chapters “conclusion and used literature. In infroduction part the importance of the theme, the purpose and task of qualification work, the object and subject of graduating qualification work, thcoretical and practical importance of the work. Brief information abaet the structure of graduating qualification work.
The tirst chapter is called the ways of developing governing local budget in republic of Uzbekistan. In this chapter, main mechanisms of adaptation of expenses and to increase the income of local budget are described.
The second chapter is named the analiysis of current conaition of local budget of Bukhara region.
In this chapter, the analysis of forming expense and income of local budget, the dynamics of main points of local budget in Bukhara region and their changes are described.
In air graduating qualification work by looking thraigh problem above we can give the gololwing suggestions and conclusions.
Conclusions :

1. 
   In performing the task of state budget, to control effecienth, the system of local budget and to make develop the relation ship of budgets are played significant role.
   
2. 
   The main purpose of reformations of budget system in republic of Uzbekistan: to develop budget mechanism to control local budget effecienty, to increase republican and local budget incomes in budget system, to make progress national producing, to create good condition for developing Business, to use local budgets for social field and the expense of social profection of people.
   

Suggestions:

1. 
   It will be profitable that by local governing organs to increase savings of budget organizations income to do inventory of budget organizations building and mains the source of incomes should be determine.
   
2. 
   It will be right if the renting of releationship betwen budget organizations and citizens should be worked.
   
3. 
   In our mind, the following report can be recommended about local budget fulfillment in regions. The main points of recommended report about the main outcome of the work is given in the picture.
   
4. 
   In budget income there are positive or negative differences between plan and fulfillment points in taxes. The main reason of it is to make the plan without enough foundation in the country. There are some points which influence decrease to make the progress of budget income. They are the tax rate, assembling of tax, tax foundation, tax privileges, changes in tax legality and tax capability. Local budget have significant role in budget system. Expenses are directed to aducation, lealth preservation, physical training and sport,social guarantec and social profecting of people.
   

1¹Karimov I. Mamlakatimizni modernizatsiya qilish va yangilashni izchil davom ettirish – davr talabi. O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 2008 yilda mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari va 2009 yilda iqtisodiy isloxotlarni chuqurlashtirishning eng muxim ustuvor yo`nalishlariga bagishlangan Vazirlar Maxkamasi majlisidagi ma’ruzasi. // Xalq so’zi. 2009. 14 fevral

2^ Eshnazarov T.Sh. O‘zbekiston Respublikasida g‘aznachilik tizimi asoslari. O‘quv qo‘llanma. – T.: “IQTISOD-MOLIYA”, 2012.300 -304 b.

3^ O‘zbekiston respublikasi iqtisodiy-ijtimoiy taraqkiyotining mustaqillik-yillaridagi (1990-2010-yillar) asosiy tendentsiya va ko‘rsatkichlari hamda 2011-2015-yillarga mo‘ljallangan prognozlari. Statistik to‘plam – T.: «O‘zbekiston». 2011. 136– 140 b.

4^ Qosimova G.A., Shoakramov K. Mahalliy byudjetlar. O‘quv qo‘llanma. – T.: “Moliya”. 2012. 258-260 b.

5^ www.stat.uz

6^ O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2013 yilda mamlakatimizni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari hamda 2014 yilga mo’ljallangan eng muhim ustuvor yo’nalishlariga bag’ishlangan O‘zbekiston Republikasi Vazirlar Mahkamasining majlisidagi ma’ruzasi. \\ Xalq so’zi. 2014 yil. 18 yanvar.

7^ Karimov I. “ 2014 yil yuqori o’sish sur’atlari bilan rivojlanish, barcha mavjud imkoniyatlarni safarbar etish, o’zini oqlagan islohotlar strategiyasini izchil davom ettirish yili bo’ladi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2013 yilda mamlakatimizni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari hamda 2014 yilga mo’ljallangan eng muhim ustuvor yo’nalishlariga bag’ishlangan O‘zbekiston Republikasi Vazirlar Mahkamasining majlisidagi ma’ruzasi. \\ Xalq so’zi. 2014 yil. 18 yanvar.

8^ Asqarov N. Sohalarni rivojlantirishda maqsadli boshqarishning metodologik asoslari.\\ Iqtisod va moliya. – Toshkent. 2013. №4. – B.123-127.

9^ Karimov I “Bosh maqsadimiz-keng ko’lamli islohotlar va modernizatsiya yo’lini qat’iyat bilan davom ettirish. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2012 yilda mamlakatimizni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari hamda
ajlisidagi ma’ruzasi. yilga mo’ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo’nalishlar\\ Xalq so’zi. 2013 yil. 19 yanvar. bag’ishlangan Vazirlar Mahkamasining

10^ O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. Toshkent. O‘zbekiston. 2013. -40b. 100-modda.

11^ Bozorova L.A. Byudjet daromadlari barkarorligini ta’minlashda hududlar soliq salohitini oshirish yo‘nalishlari. // Iqtisod va moliya. -Toshkent. 2013. -№ 12. – B. 65.

12¹² O‘zbekiston Respublikasining «Mahalliy davlat hokimiyati to‘g‘risida»gi qonun. 2013 yil. 26 dekabr. 11-modda. Davlat byudjeti tuzilmasi.

13^ O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. Toshkent. O‘zbekiston. 2013. 39-40b. (o‘zgartirish va qo‘shimchalar bilan).

14^ O‘zbekiston Respublikasining Byudjet Kodeksi. 2013-yil. 26 dekabr.

15^ Malikov T., Jalilov P., Byudjet-soliq siyosati. Monografiya. T.: Akademnashr. 2011.470 -472 b.

16^ Bozorova L.A. Byudjet daromadlari barkarorligini ta’minlashda hududlar soliq salohitini oshirish yo‘nalishlari. // Iqtisod va moliya. -Toshkent. 2013. -№ 12. – B. 65.

17^ Mexmonov. S.U. Byudjet xisobi. O‘quv qo‘llanma. - T.: “Fan va texnalogiya”. 2012. 350- 352 b

18^ O‘zbekiston Respublikasining «Mahalliy davlat hokimiyati to‘g‘risida»gi Qonuni. 1993-yil. 2 sentyabr. (o‘zgartirish va qo‘shimchalar bilan).

19^ O‘zbekiston Respublikasining Byudjet Kodeksi. 2013 yil. 26 dekabr. 46-modda. O‘zbekiston Respublikasining konsolidatsiyalashgan byudjeti tarkibi.

20^ O‘zbekiston Respublikasining Soliq Kodeksi. 2007-yil. 25 dekabr. (o‘zgartirish va qo‘shimchalar bilan).

21^ Karimov I. “ 2014 yil yuqori o’sish sur’atlari bilan rivojlanish, barcha mavjud imkoniyatlarni safarbar etish, o’zini oqlagan islohotlar strategiyasini izchil davom ettirish yili bo’ladi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2015 yilda mamlakatimizni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish yakunlari hamda 2016 yilga mo’ljallangan eng muhim ustuvor yo’nalishlariga bag’ishlangan O‘zbekiston Republikasi Vazirlar Mahkamasining majlisidagi ma’ruzasi. \\ Xalq so’zi. 2016 yil. 16 yanvar.

22^ O‘zbekiston respublikasi Prezidentining 2005-yil 11 apreldagi PF-3594-sonli farmoni

23^ Qosimova G.A. G’aznachilik. O‘quv qo‘llanma. – T.: “Moliya”. 2013. 486-487 b.

24^ www.soliq.uz

25^ www.soliq.uz

26^ Karimov I.A. “Bosh maqsadimiz-keng ko‘lamli islohotlar va modernizatsiya yo‘lini qat’iyat bilan davom ettirish. O‘zbekiston respublikasi Prezidentining 2015-yilda mamlakatimizni ijtimoiyiqtisodiy rivojlantirish yakunlari hamda 2016-yilga mo‘ljallangan iqtisodiy dasturning eng muhim ustuvor yo‘nalishlariga bag‘ishlangan Vazirlar Mahkamasining majlisidagi ma’ruzasi. \\ Xalq so‘zi. 2016-yil. 16 yanvar

27^ Buxoro viloyati moliya boshqarmasi ma’lumoti

28^ Buxoro viloyati moliya boshqarmasi malumoti

29^ www.stat.uz

30^ www.stat.uz

31^ www.stat.uz