Mundarija: Kirish I. Adabiyotlar tahlili

II.EKSPERIMENTAL QISM
II.1.Jarayonning makrokinetikasi.
Riformingdagi barcha modifikatsiyalarning xarakterli xususiyati shundan iboratki, uning asosiy bosqichlaridan biri bo‘lgan aromatlash – endotermik, boshqasi esa gidrokreking – ekzotermikdir. Natijali effekti ikkala bosqichlarning solishtirma intevsivligining nisbatiga bog‘liq bo‘ladi. haroratning ko‘tarilishi aromatlash va gidrokreking reaksiyalarining tezlashishiga yordam beradi. SHu bilan birga gidrokreking jarayonida ko‘pgina engil uglevodorodlar (C₃ – C₄) hosil bo‘ladi, bu esa benzin chiqishining kamayishiga olib keladi. Bundan tashqari, gidrokreking reaksiyalarida vodorodning sarfi katta bo‘lganligi uchun aylanayotgan gazdagi vodorodning miqdori pasayadi,shu sababli katalizatorning kokslanishi tezlashadi. Riforming jarayonida uglevodorodlarning o’zgarishi quyidagi tartibda amalga oshiriladi. (6-rasm)

6-rasm. Riforming sharoitida uglevodorodlar o‘zgarishlarining sxemasi.
Bu omillarning to‘planishi natijasida jarayon o‘tkazilishining optimal harorati 480–530⁰C ni tashkil qiladi.
Riformingning asosiy reaksiyalari bir tartibli reaksiyalar bo‘lib hisoblanadi. Turli katalizatorlardagi riformingning matematik ifodasi bir xil bo‘lishi kerak, faqatgina har bir katalizatorga xos bo‘lgan doimiyliklarni raqamli ma’nosi turlicha bo‘ladi. modellashtirish uchun riformingning yuqoridagi sxemasi qabul qilingan
Riformingning sanoat qurilmalari ishining natijalariga ko‘ra aromatlash reaksiyasining zahiriy aktivlanish energiyasi 92–158 ni, gidrokrekingniki esa 117 – 220 kJ/molni tashkil qiladi.
Hajmiy tezlikni oshishi bilan riforming jarayonida tez boradigan reaksiyalar – sikloalkanlarni degidrogenlash, og‘ir alkanlarni gidro-krekinglash va uglevodorodlarni izomerlash ustunlik qiladi. Alkanlarni degidrotsikllanish, arenlarni dealkillash va engil uglevodorodlarni gidrokreking reaksiyalarining roli pasayadi. Turli reaksiyalar orasidagi nisbatlarning o‘zgarishi natijasida benzinning chiqishi oshadi, ammo uning oktan soni kamayadi.
Quyidagi 5-jadvalda katalitik riforming benzinning chiqishi va xossalarining jarayon hajmiy tezligiga bog‘liqligi ifodalangan.
5-jadval