Mundarija: Kirish I. Adabiyotlar tahlili

Katalitik riforming benzinning chiqishi va xossalarining jarayon hajmiy tezligiga bog‘liqligi

Hajmiy tezlik, soat^-1:	2	3	4
Depropanlashgan benzinning chiqishi, %:	91,8	93,9	95,1
Benzinning oktan soni: (tadqiqot usuli bo‘yicha)	85,0	81,0	76,0
Arenlarning hajmiy miqdori, %:	43,0	40,5	38,0

Sanoat sharoitida hajmiy tezlikni xomashyo tarkibi va jarayonning vazifasiga qarab 1-3 soat^-1 oralig‘ida saqlab turadilar.

II.2.Yangi turdagi katalitik riforming katalizatori sinovi
Mening bitiruv malakaviy ishim mavzusi doirasida aromatik uglevodorodlar xarakteristikalari, jumladan, riforming texnologiyasining hozirgi holati tahlil qilindi. So’ngi avlod riforming katalizatorlarini ishlab chiqarish va ishlatish uchun sanoat texnologiyasi tajribasi taqdim etildi.
Ta'kidlash joizki, AQSh va boshqa ba'zi mamlakatlardagi neftni qayta ishlash zavodlari Yaqin Sharq davlatlaridan eksport qilinadigan yengil moylarni qayta ishlaydilar. Bundan tashqari, riforming zavodlarida xom ashyo sifatida nafaqat to'g'ridan-to'g'ri ishlatiladigan benzinlar, balki gidrokreking, katalitik kreking, kokslangan benzinlar ham qo'llaniladi (tegishli tayyorgarlikdan so'ng).
Katalitik riforming jarayonining texnologik samaradorligi katalizatorni regeneratsiya qilish rejimi bilan belgilanadi. Dunyodagi katalitik jarayonlarning ko’p qismi texnologiyaning uch turi yordamida amalga oshiradi:
1-intervalgacha regeneratsiya,
2-siklik tip,
3-doimiy katalizator regeneratsiyasi.
Ko’pchilik ishlab chiqaruvchilar intervalgacha regeneratsiya texnologiyasiga muvofiq ishlaydi.
Davriy katalizatorni qayta tiklash texnologiyasini amalga oshiruvchi riforming texnologiyasining ish parametrlari quyidagicha: bosim 1,3 dan 3,0 MPa gacha, harorat 480 dan 530 °C gacha, riformatsiya unumdorligi 80 dan 88% gacha.
Ikkinchi turdagi texnologiya katalizatori – siklik tip asosida ishlaydi. Bu texnologiya asosan AQSHdagi zavodlarda qoʻllaniladi. Ko'proq qattiqroq jarayon sharoitlari uchun (bosim 0,9-2,1 MPa, harorat 505-550°C) qo’llaniladi. Jarayonning kichik inter-regeneratsiya davrlari 5 dan 40 kungacha. Katalizator to'liq ishlatilgunga qadar 600 regeneratsiya davrigacha bardosh bera oladi. Katalitik riforming texnologiyasining uchinchi turi - uzluksiz katalizatorni qayta tiklash jarayoni. Ushbu texnologiya eng ilg'or bo'lib, u jarayonni eng yaxshi termodinamik sharoitlarda (bosim 0,35-0,9 MPa, harorat 550 °C gacha) amalga oshirish imkonini beradi. Regeneratsiyani to'xtatish ya’ni qurilmalarni kapital ta'mirlash uch yilga etadi.
Ushbu texnologiyani joriy etish bo'yicha birinchi blok 1971 yilda Rossiyada UOP litsenziyasi bo'yicha ishga tushirilgan; 1983 yilda 35 ta, 2003 yilda esa 173 ta (jumladan, ish bosimi 0,35 MPa bo'lgan) ishlagan. Bundan tashqari, 64 ta riforming texnologiyasi Aksens litsenziyasi ostida ishlaydi. Doimiy katalizator regeneratsiyasi bloklari, ayniqsa, aromatik moddalar ishlab chiqarish uchun yangi katalitik riforming qurilmalarini qurishda eng yaxshi variant hisoblanadi.
So'nggi yillarda xorijiy neftni qayta ishlash zavodlarida oktan soni 98-100 bo'lgan yuqori oktanli benzin komponentini va individual aromatik uglevodorodlar olish uchun texnologik rejimni kuchaytirishga qaratilgan davriy katalizator regeneratsiyasi bilan reformatorlar modernizatsiya qilinmoqda. 6-jadvalda riforming texnologiyasining benzin va aromatik variantlari keltirilgan.
6-jadval