Mundarija kirish Adabiyotlar sharhi

Vestonning normal elementi. Kompensatsion potensiometrlarda ishlatiladigan Vestonning normal elementi sxematik ravishda quyidagicha yoziladi:
Cd(Hg)/CdS0₄8/3H₂0 (to'yingan), Hg₂SO J to'yingan)/Hg, bu yerda, Cd(Hg) — kadmiyning simobdagi (12%) eritmasi (amalgamasi). Sistemadan tok o'tganda
Hg₂S0₄+Cd↔2Hg+CdS0₄
reaksiya sodir boiadi. 25 °C Veston normal elementining potensiali 1,0183 V ga teng. Shuni unutmaslik kerakki, Veston elementining potensiali o'zgarmasligi uchun kalit juda qisqa muddatga ulanishi kerak. Normal element tarkibidagi to'yingan eritmalar o'rnida to'yinmagan eritmalar ishlatilishi ham mumkin.


2.3. Analiz natijalari
Titrlash natijasida xosil bo’lgan rang ketgan tomchi potensiallar kursatgichiga o’rtacha kalibrovka tuzib chiqiladi. Kalibrovka asosida olingan ko’rsatgichlar potensialga bog’lik xolda kumushnitratning eritmasi xajmiga bog’langanligi asosida grafik tuziladi.Egri chiziqning qiyshayib qolish nuqtasining ko’rinishi vodorodsulfidni va merkaptanlarni aniqlashda titrlash uchun ketgan kumushnitrat eritmasi tomchisining kuprok tomib ketganligidan dalolat beradi. Potensial titrlashning taxminan sungi nuqtasi -320mkV bu vodorod sulfid uchun, oltingugurt va
Potensiometrik titrlashning urtacha natijalari grafigi 2-jadval

Oltingugurtli merkaptan			Vodorodsulfid va merkaptan aralashmasi
Kumush nitratning eritmadagi xajmi	Potensial mV	Solishtirma potensial mV		Kumush nitratning eritmada gi xajmi	Potensial mV	Solishtirma potensial mV
0	-434			0	-705
0,1	-431	3		0,1	-703	3
0,2	-426	5		0,2	-700	5
0,3	-420	6		0,3	-690	6
0,4	-417	17		0,4	-655	17
0,5	-401	12		0,5	-405	12
0,6	-400	10		0,6	-395	10
0,7	-390	24		0,7	-380	24
0.8	-366	88		0.8	-365	88
0,9	-278	347		0,9	-335	347
1,0	-69	21		1,0	-215	21
1,1	-90	11		1,1	-95	11
1,2	-101	12		1,2	-125	12
1,3	-110	11		1,3	-140	11

Rasmda vodorodsulfid va merkaptanlarni titrlashning tipik egri chizigi
dagi sifrlari ko’rsatilgan (elektrod yacheykalari bilan birga)

Tekshirilayotgan gaz tarkibida biror komponent qo’shimchalari bo’lsa potensiometr egri chizig’ining o’zgarishiga olib keladi. Stakandagi eritmaga solingan aralashtirgichning qattiq silkinib ketishi natijasida ekranda tushunarsiz chiziqlar xosil bo’ladi.

Vodorodsulfidning konsentratsiyasi gazda X N2S,g/m kub quyidagi formula bo’yicha topiladi:
XH2S= V1 17c
Vk
V1-titrlash uchun ketgan kumushnitratning xajmi
17-vodorodsulfidning mikdori
S- (AgNo3) =0,01mol/dm 3
V-gazning xajmi,gaz xisoblagich yordamida o’lchangan miqdori.
K-normal sharoitda analiz qilinayotgan gazning koeffitsenti.

Potensiometrik titrlash orqali gazlar,neft va neft maxsulotlari suyultirilgan gazlar tarkibidagi oltingugurtli va vodorod sulfidli birikmalarni,merkaptanlarning miqdorini aniqlab olish mumkin shu bilan birga suv xavo tarkibini xam aniqlanadi.Ishning bexato ketishida elektrod yaxshi tanlangan bulishi kerak.Magnit aralashtirgich gaz utkazgich naychalar elektrodlarning joylanishida ularning germetikligiga e’tibor beriladi.

Umumiy sulfat miqdorini aniqlash

Umumiy sulfat miqdorini aniqlash uchun 250 ml li stakan 50 ml namuna olinadi va massasi aniqlanadi (m/gr). Uning ustiga 50 ml qizdirilgan distilllangan suv qoyiladi. Namunaga 5 ml konsentrlangan HCl (P=1,19) qo’shib yaxshilab aralashtiriladi. Undan so’ng namunani elektr plitkasida 80-90 ml namuna qolguncha yaxshilab qaynatiladi.
(Bunda H₂S to’laligicha uchib ketishi kerak bo’ladi). Ushbu vaqt mobaynida eritma 9 % Pb (COO)₂ eritmasi shimdirilganda filtir qig’oz bilan tekshirib turiladi.
Agar jarayon davomida eritmaga har xil qo’shimchalar yoki koogulliatsiya jarayoni sodir bo’lsa u holda namuna fil’tirlanadi.
Filtir 2-3 marta issiq suv bilan yuvib tashlanadi. Filtirat 250 ml li stakanga solinib , 200 ml ga yetguniga qadar issiq suv bilan suyultiriladi.
Shundan so’ng namunali magnitli aralashtirgichga qo’yilib 5 % li BaCl₂ eritmasidan tomizib ko’riladi, agar eritmaning rangi hiralashsa yana aralashtirilib turgan holatda tomchilatish orqali 5 % li BaCl₂ eritmadan 10 ml qo’shiladi va namuna yana 5 minut qaynatiladi. So’ngra namuna vakuum yordamida filtirlanadi, cho’kma issiq suv bilan 2-3 marta yuvib tashlanishi kerak. Filtir varonkasidan tushoyotgan filtiratni AgNO₃ eritmasi yordamida xloridlari tekshirib ko’riladi .
Agar eritma rangi xiralashsa cho’kma yana issiq suv bilan yuviladi.
Filtir qog’ozda qolgan cho’kmani oldindan quritib doimiy og’irlikka M₂ gr keltirilgan chinni tegilga solib 650 ⁰ C da mufel pechda 60 minut kuydiriladi. So’ngra tegil pechdan olinib eksikatorda 15 minut sovitiladi va massasi o’lchanadi. Tegil yana qizdiriladi va sovitilib , massasi tortiladi va quritiladi. Bu jarayonni 2-3 marta tegil doimiy og’irlikka M₃ gr kelgunigacha takrorlanadi.
Umumiy sulfat miqdorini quyidagi formula yordamida hisoblanadi. Umumiy SO₄^-2 (massa/ massa) % = M₃ – M₂ · X13,74 /M₁
M₁- olingan namuna og’irligi
M₂ – bo’sh tigelning og’irligi
M₃ – tigel bilan qoldiq og’irligi.
M₃ – M₂ = massa BaSO₄
K= mol. Massa S · 100 / mol. Massa
S · 100 / mol. Massa BaSO₄ = 32,006 · 100/ 233, 392 = 13,47

2. Parchalanuvchi skrubberda natriy gidroksidning suvli eritmasi bilan nordon gazlar ( kislotali gazlar) aralashib qattiq holdagi mahsulotlar -Na₂ CO₃ , Na₂ SO₃ va Na₂ SO₄ moddalari miqdorini aniqlash.